Jak raportuje bankier.pl: norweski bank centralny przeprowadził przed kilkoma tygodniami jesienną edycję badania wykorzystania instrumentów płatniczych. Wynikami sondażu podzieliła się 5 listopada w swojej prezentacji na jednej z konferencji Ida Wolchen Bache, odpowiedzialna w Norges Bank za departament polityki pieniężnej. „Zaledwie 4 proc. płatności wykonuje się dzisiaj za pomocą gotówki. Udział jest zbliżony do odnotowanego na wiosnę i znacząco niższy niż przed pandemią. Według naszej wiedzy udział płatności gotówkowych w Norwegii jest najniższy na świecie (podkr. red.)” – wskazała Bache. Z danych banku centralnego wynika, że jeszcze wiosną 2018 r. za 12 proc. transakcji (ilościowo) odpowiadały banknoty i monety. Wskaźnik ten stopniowo spadał do 7 proc. na jesień 2019 r. Gwałtowne ograniczenie roli gotówki nadeszło wraz z pandemią koronawirusa. W ostatniej wiosennej edycji badania Norges Bank udział pieniądza gotówkowego w transakcjach oszacowano na rekordowe 3 proc. Wyniki z jesieni wskazują, że zmiana zachowań płatników nie była chwilowa. W transakcjach dokonywanych w punktach handlowych dominujący udział mają karty płatnicze, chociaż stopniowo rośnie znaczenie płatności mobilnych. W rozliczeniach P2P (pomiędzy osobami fizycznymi) większość transakcji inicjowana jest z telefonu komórkowego.

Mogłoby się wydawać, że szybki spadek znaczenia pieniądza gotówkowego powinien skłaniać bank centralny do poszukiwania nowej formy „pieniądza wielkiej mocy”. Chociaż Norwegia znajduje się zaledwie o krok od realizacji modelu społeczeństwa bez gotówki, Norges Bank z rezerwą wypowiada się o możliwości wprowadzenia oficjalnego cyfrowego pieniądza (CBDC, Central Bank Digital Currency). „Powstaje pytanie, czy stracimy coś ważnego, jeśli pieniądz gotówkowy umrze, a bank centralny nie wprowadzi CBDC?” – zapytała Bache. „Norges Bank prowadzi badania na ten temat od prawie czterech lat. Perspektywa debiutu CBDC jest nadal odległa. Ten brak pośpiechu odzwierciedla nasz pogląd, że nie ma pilnej potrzeby wprowadzenia CBDC” – dodała Bache. „W uzupełnieniu do oceny potencjalnych konsekwencji uruchomienia CBDC musimy także przeanalizować skutki istnienia systemu płatniczego pozbawionego pieniądza banku centralnego. Musimy zadać sobie pytanie, czy jesteśmy w stanie utrzymać zaufanie do systemu monetarnego i osiągnąć cel efektywnego i bezpiecznego systemu płatniczego z użyciem instrumentów innych niż CBDC. Nie mamy jeszcze odpowiedzi” – podkreśliła Ida Bache.

Co ciekawe niektóre środowiska w Europie chciałyby żeby sytuacja norweska miała miejsce także w reszcie krajów europejskich. Takie kroki w czerwcu podjęła już Hiszpania. Główna siła w hiszpańskiej polityce wzywała wówczas parlament do stopniowego wycofywania gotówki z obiegu. Ministerstwo Finansów planowało zmniejszyć płatności gotówką z 2,5 tysiąca do tysiąca euro. Pomysł został przyjęty. Decyzja w sprawie stopniowej eliminacji gotówki z obiegu podjęta została w czasie pandemii, gdy władze zachęcały społeczność do korzystania z transakcji bezgotówkowych, które wydawały się bezpieczniejszą formą płatności. Ponadto coraz wygodniejsze stało się korzystanie z cyfrowych środków płatniczych, których liczba znacznie wzrosła w czasie pandemii i wciąż utrzymuje się na wysokim poziomie mimo zdejmowanych obostrzeń. Banki centralne na całym świecie twierdzą jednak, że płatność gotówką nie jest bardziej niebezpieczna niż plastikową kartą. Równoległą motywacją dla wycofania gotówki z obiegu jest eliminacja przestępstw podatkowych. Socjaliści już na początku 2019 roku próbowali obniżyć pułap płatności gotówkowych z 2,5 tysiąca do tysiąca euro, ale wstępny projekt dotyczący walki z oszustwami podatkowym nie został wtedy przyjęty. 

Przeciwnicy projektu zwracają jednak uwagę, że nie istnieje bezpośredni związek między procentowym udziałem gotówki a nadużyciami finansowymi. Przykładem są Niemcy, które są krajem o najwyższym poziomie wykorzystania gotówki i jednocześnie gospodarką z niskim odsetkiem nadużyć. Argumenty przeciwko eliminacji systemu gotówkowego dotyczą również dyskryminacji najbardziej wrażliwych grup społeczności tj. osób „niebankowych”, którym gotówka zapewnia gwarancję udziału i integracji w społeczeństwie. Są to zarówno osoby starsze, jak i młodsze, osoby o szczególnych potrzebach, mieszkańcy wsi, migranci, wszyscy ci, którym eliminacja monet i banknotów z obiegu może grozić wykluczeniem. Mimo że nie ustalono jeszcze daty rozpoczęcia dyskusji na temat zmniejszenia limitu płatności gotówką z 2,5 tysiąca do tysiąca euro, to hiszpańska partia socjalistyczna PSOE stwierdziła, że jest otwarta na dyskusję na ten temat z innymi partiami w Komisji Finansów.

DZ

Źródło: bankier.pl