Zmiany w polskim KPO zatwierdzone. Polska może dostać 5 mld euro
Komisja Europejska pozytywnie oceniła zmiany w polskim planie odbudowy i zwiększania odporności wraz z rozdziałem REPowerEU. Plan obejmuje kwotę 59,8 mld euro (34,5 mld euro w pożyczkach i 25,3 mld euro w dotacjach) i przewiduje 55 reform i 56 inwestycji.
W związku z powyższym Polska może otrzymać 5 mld euro w formie zaliczki na Krajowy Plan Odbudowy (KPO) właśnie z rodziału REPowerEU.
Dlaczego Polska skorygowała plan odbudowy?
Zmiany wprowadzone przez Polskę w pierwotnym planie wynikają głównie z konieczności uwzględnienia okoliczności utrudniających realizację niektórych środków zgodnie z pierwotnym planem, takich jak wysoka inflacja w latach 2022 i 2023 oraz zakłócenia w dostawach spowodowane wojną na Ukrainie. Związane są też ze złożeniem wniosku o zaciągnięcie dodatkowych pożyczek o wartości 23 mld euro w ramach RRF oraz z korektą dotacji w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) z 23,9 mld euro do 22,5 mld euro w związku ze stosunkowo lepszymi niż pierwotnie zakładano wynikami gospodarczymi Polski w latach 2020 i 2021.
Zmieniony plan jest bodźcem dla transformacji ekologicznej w Polsce. Położono w nim duży nacisk na transformację ekologiczną – 46,6 proc. dostępnych środków przeznaczono na działania wspierające cele klimatyczne (w porównaniu z 42,7 proc. w pierwotnym planie).
Na co unijna zaliczka?
W największym uproszczeniu: środki REPowerEU mają pomóc Europie jak najszybciej, a więc na długo przed 2030 r. uniezależnić się od rosyjskich paliw kopalnych.
..Reformy obejmują środki mające usprawnić procedury wydawania pozwoleń na odnawialne źródła energii, usunięcie barier utrudniających przyłączanie odnawialnych źródeł energii do sieci oraz promowanie umiejętności ekologicznych. Nowe inwestycje mają na celu wspieranie transformacji energetycznej, w tym sieci przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej oraz morskich farm wiatrowych'' – wynika z kominikatu Komisji Europejskiej.
Cel ma być konkretny
Środki REPowerEU mogą być przeznczone na konkretuy cel. To modernizacja infrastruktury energetycznej pozwalająca na uniezależnienie się od rosyjskich kopalin (zmniejszenie zależności krajów członkowskich UE od rosyjskich surowców energetycznych jest jednym z celów REPowerEU).
REPowerEU, obejmuje również takie działania jak: usprawnienie procedur wydawania pozwoleń na odnawialne źródła energii, usunięcie barier w integracji odnawialnych źródeł energii z sieciami elektroenergetycznymi oraz nowych rozwiązań regulacyjnych na rzecz przyspieszonego rozwoju sieci elektroenergetycznych. Przewiduje też wsparcie na rzecz efektywności energetycznej w sektorze mieszkaniowym i przyspieszone wycofywanie paliw kopalnych z ogrzewania domów, wsparcie dla rozwoju umiejętności potrzebnych do transformacji ekologicznej, a także ułatwianie rozwoju lokalnych społeczności energetycznych i promowanie mobilności zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Pomocą objęte mogą być również nowe inwestycje mające na celu rozwój sieci dystrybucji energii elektrycznej na obszarach wiejskich, wsparcie budowy i modernizacji systemów magazynowania energii, utworzenie funduszu wspierającego budowę morskich farm wiatrowych, a także utworzenie funduszu wspierającego szerszy zakres inwestycji w dziedzinie transformacji energetycznej. Może być to też rozwój infrastruktury niezbędnej do zaspokojenia najpilniejszych potrzeb związanych z bezpieczeństwem dostaw gazu.
Jest to również zwiększenie bezpieczeństwa cyfrowego (21,3 proc. łącznej alokacji w ramach planu). To inwestycje w e-usługi w administracji publicznej, cyfryzację edukacji, rozwój umiejętności cyfrowych i cyberbezpieczeństwo. Całkowicie nową inwestycją w planie jest wykorzystanie technologii chmury obliczeniowej przez przedsiębiorstwa. Szereg działań zawartych w rozdziale REPowerEU przyczynia się do transformacji cyfrowej, w tym do rozwoju sieci przesyłowych, inteligentnej infrastruktury elektroenergetycznej i do usprawnienia wydawania pozwoleń na energię ze źródeł odnawialnych.
Warunki do spełnienia
Komisja przypomniała jednak, że w zmienionym planie Polski bez zmian pozostają trzy „nadrzędne kamienie milowe'', dotyczące ważnych aspektów niezależności polskiego sądownictwa oraz wykorzystania Arachne, narzędzia informatycznego, które wspiera państwa członkowskie w zwalczaniu nadużyć finansowych oraz zadowalające osiągnięcie innych wartości docelowych określonych w zmienionym polskim planie odbudowy i zwiększania odporności, odzwierciedlających postępy w realizacji inwestycji i reform.
Co dalej?
Ocena Komisji będzie przeedstawiona Radzie Unii Europejskiej, która jest organem decyzyjnym. Ta będzie miała teraz co do zasady cztery tygodnie na zatwierdzenie oceny przedstawionej przez Komisję.
Zatwierdzenie przez Radę umożliwi Polsce otrzymanie płatności zaliczkowych w wysokości 5,1 mld euro z funduszy REPowerEU z czego 550 mln będzie w formie bezzwrotnych dotacji, a 4,5 mld w formie pożyczek ma rozpocząć się już w przyszłym roku.
Co z pozostałymi środkami z KPO?
Krajowy Plan Odbudowy to plan reform, które Polska musi zrealizować by otrzymać fundusze na ich wprowadzenie. Nie nastąpi więc to szybko i za jednym razem. Będa one wypłacane stopniowo, transza po transzy, w zależności od wniosków i kolejnych realizowanych kamieni milowych. A jest ich łącznie 283!
Źródło: Komisja Europejska