Z powodu biurokracji nie wykorzystano 500 mld euro z unijnego funduszu

Rządy otrzymały mniej niż jedną trzecią z pierwotnej puli 723 miliardów euro, która miała pomóc w ożywieniu gospodarczym po pandemii COVID-19, a teraz wywierają presję na Komisję Europejską, aby przyspieszyła płatności.

Kraje domagają się, by Komisja zlikwidowała górę biurokracji, która uniemożliwia im zdobycie środków z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) lub zniechęca je do składania wniosków w pierwszej kolejności - co budzi obawy, że stracą ogromne kwoty pieniędzy, gdy inicjatywa wygaśnie w 2026 roku. Dzieje się tak, gdy fundusz jest pogrążony w skandalu korupcyjnym, a włoska policja aresztowała ponad 20 podejrzanych w całej UE w ramach dochodzenia w sprawie nadużyć na kwotę ponad 600 milionów euro.

Jeden z urzędników krajowych, który rozmawiał z POLITICO, ubolewał nad przeszkodami, przez które kraje musiały przeskoczyć, aby uzyskać dostęp do pieniędzy - które składają się z dotacji i pożyczek - opisując surowe kontrole Komisji dotyczące propozycji finansowania jako "bardziej podobne do audytu". Inny dyplomata powiedział, że rządy zaczynają myśleć, że ubieganie się o pożyczki w ramach RRF "nie jest warte wysiłku".

Według osób znających prywatne dyskusje, Komisja bada sposoby na przyspieszenie przekazywania środków pieniężnych.

Władze wykonawcze UE zmniejszyły już całkowitą dostępną kwotę z 723 mld euro do 648 mld euro po tym, jak rządy nie złożyły wniosków o pożyczki w wysokości prawie 100 mld euro przed tymczasowym terminem do końca 2023 roku.
Hiszpania otrzymała zaledwie ułamek tej kwoty

Kiedy UE utworzyła RRF w 2021 r., zburzyła jedno z wieloletnich tabu bloku, jakim było wspólne pozyskiwanie pieniędzy na rynkach dłużnych. Unikalna konfiguracja oznacza, że zamiast miliardów euro leżących niewykorzystanych, jeśli fundusze nie zostaną odebrane przed końcem 2026 r. - jak rządy coraz częściej oczekują, że tak się stanie - blok po prostu nie pożyczy pieniędzy w pierwszej kolejności.

Do tej pory Komisja odblokowała zaledwie 225 miliardów euro. Hiszpania, która miała być drugim co do wielkości odbiorcą po Włoszech, otrzymała zaledwie 340 milionów euro pożyczek - niewielki ułamek z 83 miliardów euro, które zostały przeznaczone w 2021 roku.

Kraje muszą przedstawić "plan naprawczy" określający, w jaki sposób gotówka zostanie wykorzystana i jakie reformy przeprowadzą w zamian. Teraz wzywają Komisję do szybszego załatwienia tych formalności.

"Komisja nie może zmienić rozporządzenia, ale może wybrać interpretację" zasad uwalniania funduszy, powiedział Atanas Pekanov, były bułgarski urzędnik państwowy, który był ściśle zaangażowany w opracowywanie planu naprawy gospodarczej swojego kraju. "Mogą być mniej lub bardziej rygorystyczni i zdecydować, co zostało wystarczająco spełnione".