Ostatni żołnierz wyklęty na Mazowszu

60 lat temu w walce z oddziałem UB zginął Kazimierz Dyksiński ps. "Kruczek" – żołnierz ROAK i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Mimo, że objęła go amnestia, otoczony przez grupę operacyjną KBW, wolał wysadzić się granatem, niż żywy wpaść w ręce komunistycznych zdrajców.

Kazimierz Dyksiński urodził się 14 grudnia 1921 r. w miejscowości Zimolza w powiecie Sierpc na Mazowszu, w rodzinie chłopskiej. Utrzymywał się z pracy na roli. Podczas II wojny światowej był przymusowym robotnikiem w Niemczech.

Po powrocie, w październiku 1945 r. związał się z oddziałem Ruchu Oporu Armii Krajowej dowodzonym przez Leonarda Ziółkowskiego ps. „Lis”, działającym na terenie powiatów Sierpc i Płock. Pod pseudonimem „Kruczek” przeprowadzał zadania wywiadowcze na terenie gminy Bieżuń, odpowiadał też za magazyn broni.

W styczniu 1947 r. został ujęty przez bezpiekę i jeszcze w tym samym miesiącu sądzony przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie na sesji wyjazdowej w Sierpcu. Skazany na karę śmierci, nocą z 8 na 9 stycznia 1947 r. zbiegł z aresztu, a następnie dołączył do oddziału ROAK Franciszka Majewskiego ps. „Słony”.

W październiku 1947 r. podporządkował się wraz z oddziałem 11. Grupie Opracyjnej NSZ podlegającej Narodowemu Zjednoczeniu Wojskowemu. Po rozbiciu grupy przez UB w lutym 1949 jeszcze w tym samym roku podporządkował komendantowi XVI Okręgu NZW Mieczysławowi Dziemieszkiewiczowi ps. "Rój". Po jego śmierci w kwietniu 1951 r. zaprzestał działalności i ukrywał się.

W styczniu 1952 r. na mocy amnestii zmniejszono mu karę do 10 lat pozbawienia wolności, mimo to w dalszym ciągu się ukrywał. Cały czas był poszukiwany listem gończym.

W czerwcu 1954 r. na skutek zdrady, UB otrzymało informacje o miejscu jego pobytu w miejscowości Będzyn na terenie powiatu sierpeckiego. Dyksiński, otoczony przez dwa plutony Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, podjął nierówną walkę. Ciężko ranny, popełnił samobójstwo, wysadzając się granatem.

Zginął 10 czerwca 1954 r. jako ostatni partyzant na Mazowszu poległy w walce z komunistami.

Paweł Brojek
Źródło: Tadeusz Swat, „...Przed Bogiem i historią”. Księga ofiar komunistycznego reżimu w Polsce lat 1944–1956. Mazowsze, Warszawa 2003.


© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.