Przydomki władców budzą często wiele zainteresowania. Dlaczego ojciec Dobrawy miał przydomek Srogi lub Okrutny? Dlaczego hiszpańska królowa Joanna I zwana jest Szaloną? Te i inne przypadki kształtują też nasz obraz przeszłości.
Zastanówmy się nad tym, dlaczego Bolesław III z dynastii Piastów zwany jest Krzywoustym. Zacznijmy od tego, że Gall Anonim nic nie wspomina o takim przydomku. Oczywiście, jako że kronikarz pisał na zlecenie władcy nie dziwi, nawet gdyby taki przydomek funkcjonował za życia Bolesława, że Gall nie wspomniałby o ewentualnej deformacji ciała swego chlebodawcy.
Nim przejdziemy do teorii dotyczących ewentualnego defektu urody księcia przypomnijmy, iż jego przydomek wiąże z symboliką: ze względu na krzywoprzysięstwo, którego dopuścił się Bolesław względem swojego brata Zbigniewa. Choć w kwestii krzywoprzysięstwa nie ma większych sporów, to jeśli chcemy przydomek Krzywoustego powiązać z jego wadą fizyczną pojawiają się różne teorie.
Według jednej z nich deformacja Krzywoustego wynikała z komplikacji okołoporodowych, które kilka miesięcy później przyczyniły się do śmierci jego matki, Judyty. Jan Długosz z kolei uważał, że deformacja ust księcia była związana z wrzodem, który książę miał w dzieciństwie. Traktowana dziś z przymrużeniem oka wersja dotyczyła deformacji powstałej wskutek ciągłego grymasu widniejącego na ustach Bolesława, gdy ten oglądał nieudolność swego ojca jako władcy.
Swoją wizję początków przydomka Bolesława zaprezentowała Barbara Seidler w komiksie ,,Bolesław Krzywousty" z serii ,,Początki Państwa Polskiego". Według jej wersji deformacja twarzy następcy Władysława Hermana była skutkiem odniesionej rany.
Widzimy więc, jak nawet dzisiaj tworzone są nowe teorie dotyczące przydomku księcia. A jak było naprawdę? W katedrze płockiej znajdują się domniemane szczątki Bolesława Krzywoustego: czaszka około pięćdziesięcioletniego mężczyzny (a zatem wiek by się zgadzał, Bolesław zmarł mając około 52 lat) o zdeformowanej twarzy. Ostateczną odpowiedź, czy czaszka należy do Bolesława mogą przynieść jedynie badania genetyczne.