Białystok: zbezczeszczony pałac

Pałac Branickich został  zbezczeszczony już wtedy, gdy stał się siedzibą Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski. 30 lipca 1920 roku Polrewkom[1] ogłosił „Manifest do polskiego ludu roboczego miast i wsi”, zapowiadający m.in. nacjonalizację ziemi, utworzenie Polskiej Socjalistycznej Republiki Rad, wzywając masy robotnicze do rozprawienia się z kapitalistami i obszarnikami. Po raz kolejny Pałac Branickich został zbezczeszczony już wtedy, gdy stał się siedzibą Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski. 30 lipca 1920 roku Polrewkom[1] ogłosił „Manifest do polskiego ludu roboczego miast i wsi”, zapowiadający m.in. nacjonalizację ziemi, utworzenie Polskiej Socjalistycznej Republiki Rad, wzywając masy robotnicze do rozprawienia się z kapitalistami i obszarnikami.Pałac został zbezczeszczony podczas II wojny światowej, a wraz z jej końcem otworzył po raz kolejny swe podwoje dla ludu. Sforsowane buciorami historii wrota odsłaniały widok zawieszonych w próżni schodów, zdekapitowanych figur, ostrzelanych kolumn, płynącego niczym lawa pobojowiska strzaskanych fragmentów posadzki, rozłupanych kinkietów, rozmyślnie porozbijanych fragmentów stołów i krzeseł, porcelanowych łezek w rozsypce, w których trudno dopatrzeć się fragmentów saskiej zastawy. W kuferku pamięci mojego dzieciństwa Akademia Medyczna i Pałac Branickich to… dwa zupełnie inne pałace – zależało to od osoby, która snuła wspomnienia. Jako szesnastolatka, podczas pierwszego pobytu we Francji z euforią lokalnej patriotki przybliżałam zaprzyjaźnionym mieszkańcom Versailles charakter białostockiego pałacu eksponowanego jako „Wersal Podlasia”. Wystarczy nadmienić, iż zakłopotani Francuzi mylili wówczas konsekwentnie Podlasie z Polesiem, Białystok z Brześciem, żubry z niedźwiedziami zaglądającymi do parterowych okien bloków na przedmieściach, w przekonaniu, iż marznę, gdy o swym rodzinnym mieście opowiadam. Wszak to inna cywilizacja! Śnieżna w środku lata! Poprzednikiem Wersalu Podlaskiego był zamek rodu Wiesiołowskich, a wraz z narodzinami rezydencji magnackiej epoki saskiej poddano zadziwiającej próbie współistnienie ogrodu francuskiego z ogrodem angielskim. Le jardin à la française z licznymi klombami i fontannami sprawiał wrażenie figlarnej sztuczności, igraszki z uporządkowanymi upływem czasu. Le jardin à l’anglaise to ażurowe altanki, samotne pawilony, monotonne promenady, pyszne bulwary ozdobione pomnikami, posągami oraz sadzawkami. Pozostał do dziś park górny i dolny – niczym metafora niebiesiech i piekieł z obrazów Boscha. Bukszpanowe piętra dywanowe nobilitują spacerowiczów.... (fragment) [1] radziecka nazwa Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski – przyp.M.C. Źródło: Niezależne Media Podlasia Marta Cywińska, "Bedeker białostocki" Fot. Krzysztof Druć Autorka serdecznie dziękuje Panu Krzysztofowi Druciowi za użyczenie ślicznych zdjęć do jej tekstów na prawy.pl