Pióra Tyranozaura

Dziś kilka słów o prehistorii bardziej odległej - prehistorii ery dinozaurów. Chodzące niegdyś po ziemi gady fascynują, a w połowie lat 90 nastąpiła fala zainteresowania nimi dzięki filmowi Stevena Spielberga ,,Park Jurajski".I choć według niektórych te zwierzęta wyginęły 65 milionów lat temu (inni uczeni  twierdzą, iż ptaki należą do dinozaurów!) to wciąż, pomimo licznych badań, nie wiemy o nich wszystkiego. Weźmy na przykład tyranozaura - kilka lat temu dużą popularność zdobyła teoria według której ów wydobyty z mroków dziejów mocarz (choćby przez wspomniany ,,Park Jurajski") był pokryty piórami. Przypomnijmy: Tyrannosaurus rex jest jedynym gatunkiem z tego rodzaju, którego istnienie zostało  w pełni potwierdzone. Jakiej postury był tyranozaur? Masywna czaszka nadawała mu wyjątkowej powagi, zaś ciało było utrzymywane w równowadze przez długi ogon. Dwunożny mięsożerca był chodzącym postrachem - pozostał barwną inspiracją XX-wiecznej kinematografii. 13 metrów długości i około 6 ton najpełniej o tym świadczy. Dyrektor Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej -  Henry Fairfield Osborn, nadał nazwę Tyranozaurus rex  w 1905 roku. Groźny przydomek jest zbitką greckich słów tyrannos („tyran”) i sauros („jaszczur”).  Jako epitetu gatunkowego Osborn użył łacińskiego słowa rex oznaczającego „króla”, tym samym  nadając Jego Groźności nowego wymiaru symbolicznego. Przed nami zatem w pełnej krasie „królewski jaszczur-tyran”, co kładzie nacisk na  imponujące rozmiary zwierzęcia i jego dominację nad innymi gatunkami. Materiał kopalny okazał się wystarczający do przeprowadzenia badań dotyczących m.in.  jego biomechaniki. Wiele aspektów jego życia, jak sposób zdobywanie pożywienia, fizjologia czy osiągana prędkość, pozostaje jednak przedmiotem sporów nauki w drugiej dekadzie XXI wieku. Jego ślady przetrwały w formacjach skalnych zachodniej części Ameryki Północnej, datowanych na ostatnie trzy miliony lat okresu kredy. Wymarł podczas wielkiego wymierania kredowego. Odnaleziono około 30 okazów, z czego niespełna połowa to w miarę kompletne szkielety. Udało się również odkryć niewielką ilość pozostałości tkanek miękkich zwierzęcia. Okazało się też, że dinozaury miały pióra - choć nie wszystkie. Jednak to tyranozaur jest jedną z największych zagadek. Jest niemal pewne, że krewny tyranozaura - Yutyrannus miał pióra. Jednak najnowsze wyniki badań wskazują na to, że tyranozaur prawdopodobnie nie miał piór na większej powierzchni ciała. Na jednym ze szkieletów zachowały się odciski skóry. I niestety, na tych odciskach nie widać było śladu piór. Jednak owe odciski skóry nie zachowały się na grzbiecie. Ostatnią więc nadzieją na spełnienie marzeń o "pierzastym dinozaurze" jest weryfikacja in spe, że pióra rosły na jego grzbiecie, Świat potrafi zadziwiać. Kiedyś dinozaury były wielkimi gadami o nagiej skórze - dziś wiemy o istnieniu opierzonych gatunków. Kto wie, co jeszcze przyniosą badania archeologiczne. Póki co - jedźmy do Bałtowa w województwie świętokrzyskim, by ujrzeć makietę tyranozaura naturalnych rozmiarów w Parku Jurajskim w Bałtowie, założonym w 2004 roku, po odnalezieniu w tamtej okolicy skamieniałych tropów dinozaurów. Na zdjęciu: Tyranosaurus rex zdekonstruowany w Parku Jurajskim w Bałtowie