Książka, która wstrząsnęła Zachodem

Pewne lektury pozostają ponadczasowe i uniwersalne. Holokaust uznawany jest za symbol uprzedzeń, nietolerancji, nienawiści i zwykłego, ludzkiego zezwierzęcenia. A jednak amerykański historyk, Richard C. Lukas napisał książkę ,,Forgotten holocaust" (,,Zapomniany holokaust") w której zwracał uwagę na tragedię Polaków w czasie II wojny światowej. Lukas  odrzuca tezę o antysemityzmie Polaków. Mało tego, rozprawia się ze stereotypami dotyczącymi wielonarodowościowego społeczeństwa ówczesnej Polski! Przedmowa  Normana Davisa wprowadza nas do wielowymiarowego świata książki. Ponadto całość uzupełniają m.in.: historia "Żegoty", lista Polaków zamordowanych za pomoc Żydom, czy lista polskich Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata. Na Zachodzie książka została przyjęta z dużym zdziwieniem i różnymi opiniami. Wiele osób, nie wyłączając historyków było zaskoczonych ogromem zbrodni na Polakach. Jednak szczególnie ciekawe moze wydać się polskiemu odbiorcy w  jaki sposób  na nowy kontekst słowa ,,holokaust" w tytule zareagowały środowiska żydowskie. Jedni wyrażali oburzenie, atakowali autora podkreślając że słowo ,,holokaust" powinno tyczyć się jedynie zagłady Żydów. Nie zabrakło też jednak Żydów, którzy pochwalili ideę książki i jej obiektywizm. W swojej pracy bowiem Lukas nie pisze tylko o zbrodniach dokonywanych na Polakach, ale też o dziejach rządu na uchodźstwie, stosunkach polsko-żydowskie czy polskim ruch oporu. Lukas, mimo zrozumienia dla tragedii obu nacji stara się być obiektywnym. Pisze zarówno o Polakach ratujących Żydów jak i o szmalcownikach. Snując szczególną narrację wspomina o Żydach, którzy byli bestialsko mordowani tylko dlatego, że byli Żydami, ale też  rozprawia się o żydowskimi grupami partyzanckimi, które dopuszczały się zbrodni na ludności cywilnej. Amerykanin uchodzi za jeden z największych zachodnich autorytetów na temat historii Polski i relacji polsko-żydowskich. Autor ośmiu książek (najbardziej znane: "Did the Children Cray?" i "Out of the Inferno"). w swojej książce walczy też z mitami dotyczącymi Polaków. Na przykład pisze, że w dowództwie Armii Krajowej nie było żadnej tolerancji dla bandytów, zaś  żołnierze AK, którzy dopuściliby się grabieży czy mordu na cywilach otrzymałby karę śmierci. Jeśli chodzi o rzekomo zbiorowy, krwiożerczy antysemityzm Polaków i chętny ich współudział w Holokauście, Lukas   rysuje obraz przedwojennych antysemitów, którzy w czasie wojny narażali swoje życie, by ratować Żydów. Pisze też dobitnie o dowództwie AK, które nie czyniło przeszkód Żydom przed  wstąpieniem w jej szeregi, o wrogim stosunku społeczeństwa do szmalcowników. Lukas analizując tragedię Polaków opisuje odbieranie rzekomo wartościowych rasowo dzieci rodzicom i zmuszanie ich do zapomnienia o swojej polskości, głód, roboty przymusowe. Porusza też kwestię  Niemców, którzy okazywali Polakom "ludzkie uczucia" (czego im zabraniano) okoliczności aresztowań. Taki los spotkał np. Niemca, który poszedł  razem z polskim robotnikiem przymusowym na mszę w kościele. Choć w zamierzeniu ,,Zapomniany holokaust" przeznaczony był dla zachodniego czytelnika, to niewątpliwie warto się z nim zapoznać jako dowód na to, że nie każdy za granicą wierzy w istnienie ,,polskich obozów śmierci". Autor:  Richard C. Lukas                                                                   Tytuł: "Zapomniany Holokaust"                                              Wydawnictwo: Rebis Rok wydania: 2017 Oprawa: twarda z obwolutą Liczba stron: 464 Format: 15.5x23.0 cm