Nowy "Napoleon"

Z polskiego hymnu przebija uwielbienie dla Napoleona. ,,Dał nam przykład Bonaparte jak zwyciężać mamy" śpiewamy. Istotnie, ,,Mały Kapral" przez wielu Polaków darzony był atencją i sympatią. Oczywiście nie brakuje też głosów, że Polska była w istocie częścią politycznej gry cesarza,  a nie- podziwianym państwem. Brytyjski historyk, Paul Johnson postanowił napisać książkę będącą nie tylko biografią ale i krytyką Napoleona. Książka została wydana w Polsce właśnie pod tytułem ,,Napoleon". Jest to biografia nietypowa z kilku powodów. Prócz tego, że autor nie szczędzi Bonapartemu ostrej krytyki (o czym później) to biografia ta jest niezwykle cienka, nie mamy tu bowiem do czynienia z typową ,,cegłą" a pozycją, która nie ma nawet 200 stron. Paula Johnsona - uważanego za jednego z najważniejszych angielskich historyków współczesnych, pamiętamy też autora takich książek jak "Intelektualiści", "Historia Żydów" czy "Historia Anglików". Autor nie opisuje więc losów cesarza Francuzów szczegółowo, raczej je zarysowuje: jego młodość na Korsyce, pierwsze kampanie wojskowe, sięgnięcie po władzę, aż po kres życia na wyspie Świętej Heleny. Biografia jest zwięzła, autor nie wdaje się w szczegóły, nakłaniając przy tym odbiorcę do samodzielnych poszukiwań informacji o Napoleonie. Pewnie zostałaby owa książka zapamiętana jako niewielka książka o Napoleonie, gdyby nie stosunek autora do Korsykanina. Jestem przekonany, że dla miłośników Napoleona ta książka będzie bluźnierstwem i zwykłym paszkwilem. Dlaczego? Johnson wysuwa tezę, że wiele zjawisk we Francji Napoleona były bezpośrednią inspiracją dla XX wiecznych dyktatur. Fałszowanie wyborów miał zapoczątkować właśnie Napoleon, jego gwardię Brytyjczyk porównuje w pewnym momencie do SS, sam cesarz władzę miał objąć w wyniku ,,wyjątkowej zdrady i kłamstwa". Według Johnsona Napoleon nie liczył się z życiem żołnierzy, traktował ich jak mięso armatnie. Podobnych stwierdzeń pada w książce więcej. Na polskich i zagranicznych portalach pojawiają się osądy, że książka jest niezwykle stronnicza, a powstała po to, by autor dał upust swojej niechęci do Napoleona, zaś fakty zostały przedstawione w niezwykle pobieżny sposób. Trzeba przyznać, że książka jest kontrowersyjna; wynika z niej, że w swoim hymnie narodowym Polacy wychwalają, delikatnie mówiąc, szemraną postać. Można też zarzucić książce tabloidyzację, znajdują się w niej bowiem opisy erotycznego życia Napoleona i niezadowolenia jego kochanek. Ten sam  jednakoż rzekł po bitwie w wąwozie Samosierra: "Dla moich Polaków nie ma rzeczy niemożliwych"oraz "Ludzie genialni są jak meteory. Ich przeznaczeniem jest by, spalając się, przydali blasku epoce" -zatem polski odbiorca ma szansę spojrzeć na wzmiankowana tu biografię Napoleona z powagą, ale i przymrużeniem oka -zarazem ,wszak - parafrazując inną myśl cesarza -  każda opowieść o nim  jest "wersją przeszłych wypadków, na które ludzie zdecydowali się zgodzić". Tytuł: "Napoleon" Autor: Paul Johnson Tłumaczenie: Stefan Baranowski Wydawnictwo: vis-a-vis/Etiuda