75. rocznica śmierci ks. prałata Edmunda Roszczynialskiego – wybitnego działacza społecznego z Kaszub

Swoje powołanie kapłańskie traktował jako służbę Kościołowi i Polsce, a patriotyzm – jako wzięcie odpowiedzialności za losy swojej „małej ojczyzny”, czyli Kaszub. W połowie listopada 1939 r. został rozstrzelany przez Niemców w okolicy wsi Cewice koło Lęborka.

Edmund Roszczynialski przyszedł na świat 30 października 1888 r. w Łężycach koło Rumi na Pomorzu w rodzinie rolniczej, jako najstarszy z jedenaściorga rodzeństwa. Po ukończeniu szkoły powszechnej kształcił się w gimnazjum w Chojnicach, a później w Wejherowie, gdzie należał do tajnego kółka filomackiego. W 1907 r. zdał maturę i rozpoczął studia w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1913 r.

Do swojej pierwszej pracy jako wikariusz został skierowany do parafii Matki Bożej Pocieszenia w Drzycimiu. Stamtąd w czasie I wojny światowej otrzymał powołanie do pruskiej armii, w której służył jako sanitariusz i kapelan.

Po zakończeniu działań wojennych osiadł w Grudziądzu. Prócz pracy duszpasterskiej zaangażował się w działalność społeczno-kulturalną, założył Towarzystwo Czeladzi Katolickiej, należał do Towarzystwa Czytelni Ludowych. W 1920 r. przeniósł się do Wejherowa, gdzie pracował jako prefekt seminarium nauczycielskiego. Od 1924 r. pełnił funkcję jego dyrektora.

W tym samym roku został proboszczem tamtejszej parafii Trójcy Przenajświętszej, a w 1926 r. dziekanem dekanatu wejherowskiego. Jako administrator rozbudował w latach 1927-1929 kościół farny i doprowadził do renowacji wielu kaplic.

W tym okresie rozwinął działalność społeczną i charytatywną, ze szczególną troską pochylając się nad losem bezrobotnych. Założył w tym celu Katolickie Stowarzyszenie Robotników, z bezpłatnym punktem porad prawnych, kasą pogrzebową oraz kasą zapomogową.

Powołał i wspierał finansowo Stowarzyszenie im. św. Wincentego á Paulo, które wydawało bezpłatne obiady i organizowało festyny dobroczynne. Sprawował patronat nad przykościelnym przytułkiem. Wspomagał zasiłkami ubogie, wielodzietne rodziny. Troszczył się o najuboższą młodzież, fundując darmowe dojazdy do szkoły czy kościoła oraz wycieczki i pielgrzymki. Dla młodych dziewcząt zorganizował kursy haftu i kroju kaszubskiego.

Działał także na polu kultury. Był inicjatorem powstania dwóch chórów i orkiestry parafialnej. Z młodzieżą przygotowywał liczne spektakle teatralne, inscenizacje jasełek i akademie. Współtworzył drukarnię i wydawnictwo „Gazeta Kaszubska”, był autorem licznych artykułów w lokalnej prasie i miesięczniku diecezjalnym. W 1928 r. opracował i wydał monografię na temat Kalwarii Wejherowskiej.

Za liczne inicjatywy i wszechstronną działalność otrzymał godność szambelana papieskiego. W 1933 r. państwo polskie uhonorowało jego dokonania Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Orderu Polonia Restituta.

Wkrótce po wybuchu II wojny światowej z jego inicjatywy powstała w Wejherowie organizacja charytatywna „Pomoc Polakom”. Jej celem było niesienie pomocy polskim rodzinom, ofiarom działań wojennych, sierotom oraz wdowom po zamordowanych polskich działaczach i poległych żołnierzach.

Ks. Roszczynialski został aresztowany przez gestapo pod koniec października 1939 r. Początkowo był więziony w Wejherowie, następnie przeniesiono go do więzienia w Lęborku. Zginął 11 lub 12 listopada rozstrzelany przez SS w parku w okolicznych Cewicach. Jego grób mieszkańcy wsi oznakowali krzyżem na rosnącej obok brzozie.

Po ekshumacji dokonanej w 1979 r. szczątki wybitnego kapłana i społecznika złożone zostały do rodzinnego grobowca na starym cmentarzu wejherowskim. W 1994 r. Stolica Apostolska rozpoczęła proces beatyfikacyjny. W maju 2011 r. zakończył się etap diecezjalny procesu.

Paweł Brojek
Źródło: meczennicy.pelplin.pl


© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.