Duma Kraju Kwitnącej Wiśni

Samuraje mają zaszczyt istnieć w pamięci historycznej. Kojarzymy ich nieomylnie z Krajem Kwitnącej Wiśni, wpływają też  pośrednio na naszą kulturę. Wystarczy wspomnieć opisywane przeze mnie gry z serii ,,Total war: Shogun 2" czy komiks ,,Samuraj". Mało tego, postacie rycerzy Jedi z ,,Gwiezdnych Wojen" są w dużym stopniu inspirowani samurajami. Oczywiście przykłady można by mnożyć, tematyki samurajskiej dotykał hollywoodzki film ,,Ostatni samuraj". W Japonii do dziś samuraje są ważnym elementem tamtejszej dumy narodowej. Warto więc zapoznać się z ich historią i zwyczajami, warto bowiem pamiętać, że walka nie była ich jedynym zajęciem. Książka ,,Samuraje" autorstwa Aleksandra Śpiewakowskiego przedstawia czytelnikowi historię i kulturę samurajów. Pokazuje zasady kodeksu honorowego, czyli bushido, rolę samurajów w historii Japonii, od uformowania się ich klasy, po koniec feudalizmu w Kraju Kwitnącej Wiśni i zmierzch ich epoki. Autor porusza jest też mało znaną kwestia dotycząca samurajów, a mianowicie wychowania dzieci. Dzieła Konfucjusza były moralnymi drogowskazami przyszłych wojowników i były niezwykle ważną częścią kultury samurajskiej, poznawano je już w wieku dziecięcym. Śpiewakowski porusza też kwestie  przesiąknięte stereotypami i uproszczeniami, na przykład samurajskie samobójstwo seppuku, zwane niekiedy harakiri (autor podkreśla, że druga nazwa jest niepoprawna, jednak nie uściśla dlaczego, a szkoda, gdyż słowo ,,harakiri" jest częścią naszego postrzegania samurajów ). Książka pokazuje też, że historia to system naczyń połączonych: nie można mówić o samurajach nie wspominając o szogunacie lub o cesarzu, nie można mówić o kodeksie honorowym samurajów nie wspominając o tym, jak wpływał na niego buddyzm. Im dłużej delektujemy się  książką, tym bardziej widzimy, jak złożona była ich kultura. Oczywiście, autor nie zapomniał o militarnym znaczeniu samurajów w dziejach Japonii: Śpiewakowski pisze o ich treningach w walce i o wyposażeniu: broni i ubiorze. Niestety, zabrakło opisów wielkich bitew z udziałem samurajów. Książkę oczywiście polecam. Mimo, że dzięki kilku dodatkowym rozdziałom poruszającym większą ilość aspektów historii samurajów książka tylko by zyskała, to jednak jest to pozycja wartościowa oraz pokazująca samurajów w nieznanym dla większości z nas świetle.Warto dodać, że polskie wydanie zawiera posłowie częściowo uzupełniające pracę Śpiewakowskiego. Jak podkreśla bowiem autor -zacytuję zamiast puenty: "Konfucjanizm uczył, że człowiek staję się człowiekiem dzięki pięciu cnotom odróżniającym go od zwierząt. Pierwsza to miłość do ludzi; istotą jej jest miłość, a przejawem dobro. Dalej idzie sprawiedliwość - wszystko, co dobre i słuszne, co w danej sytuacji zgodne z rozsądkiem. To, co dobre i sprawiedliwe, nazywane jest obowiązkiem. A więc: spełniać obowiązek - to działać w interesach innych, nie zwracając uwagi na swoje osobiste korzyści. Trzecia cnota - to dobre wychowanie, szacunek dla ludzi, pełna pokory postawa wobec stojących wyżej i pozbawiony lekceważenia stosunek do stojących niżej. Inaczej mówiąc: dobre wychowanie to skromność. Czwartą cnotą jest mądrość. Być mądrym, to znaczy: być świadomym przyczyn zjawisk, rozróżniać dobre i złe, rozpoznawać prawdę i nieprawdę, dobro i zło, i orientować się nawet w tym, czego ucho nie słyszy, a oko nie widzi. Ostatnia, piąta cnota to szczerość i prawdomówność, to, co niezmienne i niewzruszone, co bez kłamstwa i fałszu ściśle zgadza się z drogą; to, co jest prawdą i istotą rzeczy'. Samuraje Aleksander Śpiewakowski Tłumaczenie: Krystyna Okazaki Seria: Rodowody Cywilizacji Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy