Zarąbali siekierami, a ciała wrzucili do studni. Zbrodnie UPA w Hleszczawie na Podolu

W czasach II RP wieś Hleszczawa znajdowała się w powiecie trembowelskim województwa tarnopolskiego. W 1939 r. liczyła ponad 2 tys. mieszkańców, w większości Ukraińców, oraz ok. 600 Polaków i 70 Żydów. Do sołectwa należała wieś Stadnica, zamieszkiwana przez 20 rodzin polskich i 8 polsko-ukraińskich, w sumie 140 osób.

W czasie okupacji niemieckiej w Hleszczawie znajdował się lokalny ośrodek OUN wspomagany przez policjantów z miejscowego posterunku kolaborującej z okupantem Ukraińskiej Policji Pomocniczej.

W połowie marca 1944 r. oddział UPA dokonał ataku na plebanię w Hleszczawie i kilka sąsiednich polskich zagród, w którego wyniku zginęło 15 osób. Podczas kolejnej napaści w październiku tego samego roku zabito 24 Polaków.

Według relacji świadków do lutego 1945 r. nie dokonywano zbrodni na polskich mieszkańcach Stadnicy, jednak wielokrotnie byli oni terroryzowani nocnymi najściami upowców. Z tego powodu Polacy nocowali w przygotowanych kryjówkach lub w domach Ukraińców z mieszanych rodzin.

8 lutego 1945 r. banderowcy zamordowali 37 mieszkańców Hleszczawy. Następnego dnia ten sam oddział przeniósł się do Stadnicy, gdzie po przeszukaniu domów ujęto 20 Polaków. Większość z nich zarąbano siekierami, a ich ciała wrzucono do studni.

Kilka dni później w celu przeprowadzenia śledztwa przybyła do wsi grupa operacyjna NKWD, która ze studni wydobyła 15 ciał. 14 lutego trzy kompanie NKWD dokonały pacyfikacji Hleszczawy a miejscowy prowidnyk OUN Stepan Sameć, uznany za kierującego zbrodnią na Polakach, trafił do niewoli.

Pomordowanych pochowano w zbiorowej mogile na cmentarzu w Hleszczawie. Lista wszystkich ofiar zbrodni ukraińskich nacjonalistów z obu miejscowości, dokonanych w różnym czasie, zawiera 123 osoby, z czego 122 znane z nazwiska.

opr. Paweł Brojek
Źródła: Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, Wrocław 2006
Grzegorz Hryciuk, Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931-1948, Toruń 2005

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.