75. rocznica śmierci ks. Alfonsa Schulza - działacza narodowego na Pomorzu

Aktywnie działał w polskich organizacjach, pełnił wiele ważnych społecznie funkcji. Podczas zaborów prowadził działalność patriotyczną, za którą był więziony przez Niemców. Po wybuchu II wojny światowej, podobnie jak wielu innych zasłużonych dla sprawy polskiej, oddał swe życie obozie koncentracyjnym.

Alfons Wacław Schulz przyszedł na świat 5 marca 1872 r. we wsi Tymawa na Pomorzu Gdańskim, w rodzinie rolniczej. Uczęszczał do progimnazjum biskupiego Collegium Marianum w Pelplinie, a następnie do gimnazjum klasycznego w Starogardzie Gdańskim, gdzie w 1893 r. uzyskał świadectwo dojrzałości.

Studia filozoficzno-teologiczne odbył w seminarium duchownym w Pelplinie. W 1898 r. przyjął święcenia kapłańskie. Pierwszą posługę kapłańską pełnił w parafii w Oliwie, później był wikariuszem w Starych Szkotach w Gdańsku, Chełmie, Kartuzach, Wejherowie i Chojnicach. W 1906 r. został proboszczem w Konarzynach.

Aktywnie działał w polskich organizacjach społecznych i kulturalnych. Był członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu, którego celem było prowadzenie badań historycznych, dotyczących Pomorza i kształtowanie świadomości narodowej Polaków, oraz Stowarzyszenia „Straż”, zajmującego się promocją publikacji polskich w środowiskach wiejskich.

W trakcie pobytu w Konarzynach kierował założonym przez siebie kółkiem rolniczym, był również prezesem Towarzystwa Czytelni Ludowych w powiecie człuchowskim. Był prezesem Związku Kół Śpiewaczych na okręg czerski, prezesem Komitetu Wyborczego na powiat człuchowski oraz delegatem do Prowincjonalnego Komitetu Wyborczego na Prusy Zachodnie w 1912 r.

W okresie kształtowania się władz polskich na terenie byłego zaboru pruskiego został wybrany delegatem do Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu. Od grudnia 1918 r. przewodniczył Radzie Ludowej na powiat człuchowski z siedzibą w Konarzynach, której zadaniem były działania na rzecz przyłączenia tego obszaru do odrodzonej Polski.

Działalność ks. Schulza spotkała się z reperkusjami ze strony Niemców, którzy dokonali rewizji kościoła i plebanii. Gdy w styczniu 1919 r. kapłan został na dwa miesiące aresztowany, w sprawie jego uwolnienia interweniowały liczne polskie organizacje.

Prowadził aktywną działalność na rzecz przyłączenia Pomorza do II RP. W lutym 1920 r. wszedł w skład Komisji Granicznej w Chojnicach, która przyczyniła się do zmiany niekorzystnego z punktu widzenia Polski przebiegu granicy. Po polskiej stronie pozostało kilka wiosek kaszubskich oraz szosa do Chojnic.

Od 1921 r. pełnił obowiązki wicedziekana, a od 1924 r. dziekana dekanatu chojnickiego i wizytatora nauki religii w szkołach powszechnych. Zasiadał w Sejmiku Powiatowym w Chojnicach oraz kierował zarządem powiatowym Pomorskiego Towarzystwa Rolniczego w Tczewie. Wybrany do Pomorskiej Izby Rolniczej, zasiadał w Komisji Szkolnej.

W 1926 r. powołał do życia Towarzystwo Robotników w Konarzynach, był również inicjatorem powstania lokalnego oddziału Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W 1931 r. został przeniesiony na probostwo w Subkowach koło Tczewa. W latach 1930-35 pełnił mandat senatora RP z ramienia BBWR.

Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 r. został aresztowany przez Niemców. Po kilku tygodniach zwolniony i powtórnie aresztowany pod koniec lutego 1940 r., trafił do obozu koncentracyjnego w Stutthofie.

25 czerwca 1940 r. został zamordowany przez szefa rewiru obozowego poprzez utopienie w wannie. Pochowano go na cmentarzu w Gdańsku-Zaspie, po ekshumacji w 1946 r. szczątki przeniesiono na cmentarz parafialny w Subkowach.

Ks. Alfons Schulz był odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Organizacji Wojskowej Pomorza.

Paweł Brojek

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.