Stanisław Kossakowski ps. „Ułan” - żołnierz podziemia antykomunistycznego na Lubelszczyźnie

W czasie okupacji żołnierz AK, a po wojnie partyzant podziemia antykomunistycznego na Lubelszczyźnie. Aresztowany przez UB, był więziony na Zamku w Rzeszowie. Wyrok śmierci wykonano 21 czerwca 1946 r. Miejsce pochówku do dziś pozostaje nieznane.

Stanisław Kossakowski urodził się 7 kwietnia 1914 r. w Krakowie. Tam ukończył szkołę powszechną i dwie klasy gimnazjum. Służbę wojskową odbył w 18 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego. Po ukończeniu szkoły podoficerskiej został instruktorem jazdy konnej i wyszkolenia bojowego.

Walczył w kampanii wrześniowej, w czasie okupacji niemieckiej przebywał w Krakowie. W 1943 r. wstąpił do Armii Krajowej. We wrześniu 1944 r. wstąpił do MO i podjął służbę w Komendzie Wojewódzkiej w Rzeszowie.

Na początku maja 1945 r. zdezerterował i wstąpił do oddziału Narodowej Organizacji Wojskowej dowodzonego przez kpt. Stanisława Pelczara ps. „Majka”. Odpowiadał w nim za wyszkolenie bojowe. Po rozbiciu oddziału przez bezpiekę w czerwcu 1945 r. przybył w okolice Grabówki w powiecie brzozowskim, gdzie dołączył do zgrupowania Mieczysława Bielca ps. „Błysk”.

W sierpniu 1945 r., gdy i ten oddział został rozbity, przeszedł na teren powiatu sanockiego, gdzie utworzył własny oddział składający się z dezerterów z UB, MO i ludowego Wojska Polskiego. Przez pewien czas współdziałał z majorem Antonim Żubrydem.

Pod koniec listopada 1945 r. podjął niefortunną próbę nawiązania współpracy z UPA celem wspólnej walki przeciwko komunistom, w wyniku czego żołnierze z jego oddziału odmówili mu posłuszeństwa i przeszli pod dowództwo mjra Żubryda. Niedługo potem wyjechał do Krakowa, gdzie ukrywał się pod fałszywym nazwiskiem.

Wkrótce został aresztowany przez UB. Początkowo był więziony w lochach katowni przy ul. Jagiellońskiej, a następnie na Zamku w Rzeszowie. 15 czerwca 1946 r. tamtejszy Sąd Okręgowy skazał go na karę śmierci.

Wyrok wykonano 21 czerwca 1946 r. Po egzekucji odmówiono wydania ciała rodzinie. Miejsce pochówku do dziś pozostaje nieznane.

W 1992 r. Sąd Wojewódzki w Rzeszowie uchylił wyrok sprzed pół wieku, uzasadniając, że Stanisław Kossakowski „walczył na rzecz niepodległości Polski”.

Paweł Brojek
Źródło: Powiat sanocki w latach 1944–1956, red. Krzysztof Kaczmarski i Andrzej Romaniak, Muzeum Historyczne w Sanoku i IPN Oddział w Rzeszowie, Rzeszów-Sanok 2007

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.