70. rocznica niemieckiego mordu w Lesie Skarszewskim

Niemcy nie oszczędzili nawet Polaków pochodzenia niemieckiego. 19 stycznia 1945 r. w zbiorowej egzekucji w lasach pod Skarszewem w Wielkopolsce z rąk okupanta zginęło 56 działaczy polskiego podziemia.

W marcu 1944 r. w Kaliszu miały miejsce masowe aresztowania dokonywane przez gestapo. Wśród ponad setki aresztowanych znaleźli się m.in. porucznik Armii Krajowej Bolesław Krawiec ps. „Stach”, Janina Stasiak, Tadeusz Pyzik i Barbara Pawlak, a także Polacy pochodzenia niemieckiego współpracujący z AK.

Byli to znani w Kaliszu adwokaci, lekarze, właściciele wielkich fabryk i majątków ziemskich: Alfred Fibiger i jego siostra Elwira - właściciele fabryki pianin, w której znajdowała się komórka wywiadowcza AK, Alfred Nowacki ps. „Piąty” - właściciel Fabryki Koncentratów Spożywczych w Winiarach, w której ukrywał wielu Polaków poszukiwanych przez gestapo oraz zdekonspirowanych w Kaliszu członków AK, Emil Fulde i jego syn Henryk – właściciele dworku w Żydowie, w którym mieściła się drukarnia podziemna i punkt kontaktowy AK, Jerzy Drescher - z zawodu architekt, dostarczający powielacze, matryce i farbę do druku gazetek, a także Konrad Wünsche, który  jako oficer Wojska Polskiego brał udział w kampanii wrześniowej.

Ze względu na zaskakująco dużą liczbę osób pochodzenia niemieckiego Niemcy zorganizowali pokazowy proces podczas wyjazdowej sesji Trybunału Ludowego z Berlina, w trakcie którego konspiratorów miano osądzić i skazać. Śledztwo trwające dziewięć miesięcy prowadziło łódzkie gestapo. Sam proces odbył się na początku grudnia 1944 r. w obecności namiestnika Rzeszy Niemieckiej w Kraju Warty, gauleitera Arthura Greisera.

Na karę śmierci zostali skazani m.in. Henryk Fulde, Konrad Wünsche, Alfred Fibiger, Elwira Fibiger, Alfred Nowacki, Bolesław Krawiec, Tadeusz Pyzik i Barbara Pawlak. Emila Fulde skazano na 5 lat więzienia, dwie osoby uniewinniono. 19 stycznia 1945 r., na dwa dni przed zajęciem Kalisza przez Armię Czerwoną, grupę 56 członków antyhitlerowskiego podziemia rozstrzelano w lasach koło Skarszewa.

Tuż po wojnie dokonano ekshumacji, rodziny zidentyfikowały 30 z 56 zwłok. Te, których nie udało się zidentyfikować, pochowano w zbiorowej mogile na cmentarzu Tynieckim przy ul. Łódzkiej. Na cmentarzu tym znajdują się też osobne groby Alfreda Nowackiego oraz Bolesława Krawca. W rodzinnych grobowcach na cmentarzu ewangelickim w Kaliszu pochowano Elwirę Fibiger, Konrada Wünsche i Henryka Fulde.

Powołany przez władze polskie Najwyższy Trybunał Narodowy na procesie w Poznaniu 9 lipca 1946 r. uznał gauleitera Arthura Greisera za zbrodniarza wojennego i skazał go na karę śmierci. Wyrok wykonano na stokach Cytadeli Poznańskiej.

opr. Paweł Brojek
fot. wikimedia commons/Kriis733

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.