20 lat temu zmarł kpt. Stanisław Kujawiński – oficer AK, więzień UB i NKWD

12 sierpnia 1995 r., w Nottingham w Anglii, zmarł cichociemny Stanisław Kujawiński, kapitan AK na Lubelszczyźnie, po wkroczeniu sowietów więziony m.in. w moskiewskim więzieniu na Butyrkach. Od 1946 r. na emigracji, służył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie.

Stanisław Kujawiński urodził się 26 kwietnia 1920 r. w Grodnie na terenie dzisiejszej Białorusi. Uczęszczał do miejscowej szkoły prowadzonej przez siostry nazaretanki, następnie uczył się w Państwowym Gimnazjum im. A. Mickiewicza. Maturę zdał w 1939 r. w Liceum im. Henryka Sienkiewicza.

Po wybuchu II wojny światowej, w kwietniu 1940 r. został zesłany w głąb Związku Radzieckiego. W marcu 1942 r. wstąpił do Armii Andersa, służył w 24 pp. wchodzącym w skład 8 Dywizji Piechoty i jednocześnie uczył się w szkole podchorążych. We wrześniu tego roku został wysłany do Wielkiej Brytanii, gdzie był przygotowany do pracy konspiracyjnej w Polsce.

Po przeszkoleniu ze specjalnością w radiotelegrafii zaprzysiężono go w lipcu 1943 r. jako cichociemnego. W połowie września został zrzucony do Polski w ramach operacji lotniczej o kryptonimie „Neon 8” i przydzielony do Inspektoratu Radzyń Podlaski w Okręgu Lubelskim AK.

Pełnił funkcję oficera łączności i dowódcy radiostacji nr 31, początkowo na stanowisku dowódcy drużyny, później dowódcy plutonu, w oddziale działającym w ramach 9 Podlaskiej Dywizji Piechoty AK. Po rozwiązaniu dywizji pozostał w konspiracji.

Poszukiwany przez NKWD, został aresztowany w listopadzie 1944 r. Wojskowy Sąd Garnizonowy w Lublinie skazał go na karę śmierci, którą w drodze łaski zamieniono mu na 10 lat więzienia. Karę odbywał w Zamku Lubelskim, moskiewskim więzieniu na Butyrkach, a później w zakładzie karnym we Wronkach.

Dzięki staraniom żony postanowieniem Naczelnej Prokuratury Wojskowej w listopadzie 1945 r. zmniejszono mu karę do 5 lat więzienia, a miesiąc później Wojskowy Sąd Okręgowy w Lublinie na podstawie amnestii zawiesił warunkowo wykonanie kary na 2 lata. Z końcem 1945 r. wyszedł na wolność.

W 1946 r. wraz z żoną opuścił Polskę i przedostał się do Wielkiej Brytanii. Służył w 4 baonie łączności Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a później, do 1948 r., w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia.

Pracował fizycznie w różnych zawodach, w 1985 r. przeszedł na emeryturę. Działał w organizacjach polonijnych i kombatanckich. W Nottingham, gdzie osiadł, był prezesem Polskiej Wspólnoty Katolickiej.

Kpt. Stanisław Kujawiński zmarł 12 sierpnia 1995 r., wieku 75 lat. Był wielokrotnie odznaczany, m.in. Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i Krzyżem Zasługi z Mieczami.

opr. Paweł Brojek
Źródło: Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 1. Oleśnica: Firma „Kasperowicz – Meble”, 1994

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.