Jak informuje wydawca „opracowanie omawia Federalną Służbę Bezpieczeństwa, która jest nie tylko służbą specjalną w klasycznym ujęciu, ale także organem władzy wykonawczej, kreującym politykę państwa w sferze bezpieczeństwa. To instytucja stanowiąca połączenie skonsolidowanych systemów organizacyjnych realizujących przedsięwzięcia operacyjne, zarówno na terenie Rosji, jak i poza jej granicami".

W recenzji patrona prasowego publikacji portalu „Nowa strategia" „FSB, jak niegdyś w prostej linii przez ostatnie niemal sto lat: WCzK, OGPU, NKWD, NKGB, MGB, KGB i MB, jest nie tylko służbą specjalną współczesnej Rosji, ale także jednym z jej symboli. Symboli potęgi politycznej państwa rosyjskiego, ale i z drugiej strony szpiegomanii, czasem zahaczającej o absurdy obejmowania wszystkiego tajemnicą państwową".

Według informacji portalu „Nowa Strategia" publikacja „Federalna Służba Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej" opiera się tylko na źródłach rosyjskich, a jej „pierwsza część chronologicznie i dokładnie opisuje rozwiązanie KGB ZSRR, poprzedzone Puczem Janajewa z Państwowym Komitetem ds. Sytuacji Nadzwyczajnej (GKCzP) na czele, następnie przekazaniu kompetencji KGB RFSRR dla Międzyrepublikańskiej Służby Bezpieczeństwa (MSB), a później Agencji Bezpieczeństwa Federalnego (AFB) i Ministerstwu Bezpieczeństwa i Spraw Wewnętrznych (MB). Ostatnią próbą zreformowania aparatu bezpieczeństwa Rosji przed powołaniem naszej głównej „bohaterki" była Federalna Służba Kontrwywiadu (FSK)".

 

Z recenzji opublikowanej na portalu „Nowa Strategia" czytelnicy dowiedzą się, że druga część pracy opisuje „powstałej formalnie w kwietniu 1995 roku FSB FR. W tym rozdziale Autorzy jeszcze dogłębniej skupiają się na strukturze obecnej służby specjalnej Rosji, jej poszczególnych Departamentach i Zarządach, które przechodziły przez ten czas kilka reform. Następnie opisuje strukturę jednostek terenowych i – co jest arcyciekawym elementem tej książki – zamieszcza dokładne dane teleadresowe placówek FSB w całej Rosji (Zarządów na poszczególne jednostki terytorialne, placówek szkoleniowo-dydaktycznych, podmiotów strukturalnych kontrwywiadu wojskowego KWW czy w końcu Federalnej Służby Pogranicznej). [...] Nie mogło oczywiście zabraknąć opisu i zadań jednostek specjalnego przeznaczenia, czyli specnazu, a konkretniej jednostek Alfa (Zarząd „A) i Wympieł (Zarząd „W")".

Według portalu „Nowa Strategia" w drugiej części autorzy opisali „54 spraw rozpracowania charakteru szpiegowskiego przez rosyjski kontrwywiad w latach 1992-2015, czyli obywateli Rosji i cudzoziemców oskarżonych odpowiednio o zdradę i szpiegostwo na rzecz obcego wywiadu".

W publikacji według portalu „Nowa Strategia" znalazło się też „36 not biograficznych wyselekcjonowanych osób zajmujących kierownicze stanowiska w radzieckim i rosyjskim aparacie bezpieczeństwa po 1990 roku, w tym m.in. pierwszego Dyrektora FSB, Siergieja Stiepaszyna czy obecnego prezydenta Rosji, Władimira Putina".

 

Jak informuje „Nowa Strategia", publikacje kończą załączniki - „najważniejsze dokumenty, związane z bezpieczeństwem narodowym Rosji: ustawy federalne, rozporządzenia, dekrety prezydenta FR, regulamin i kompetencje śledcze FSB, następnie koncepcje, strategie, podstawy polityki i doktryny bezpieczeństwa na różnych płaszczyznach oraz wykaz 23 organizacji uznanych za terrorystyczne, których działalność na terytorium Rosji została zakazana".

Omawiając publikację „Federalna Służba Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej", warto stwierdzić, że nieszczęście Polski polega między innymi na tym, że imperialistyczna polityka Rosji (carskiej, komunistycznej, putinowskiej) determinuje negatywnie losy Polski i Polaków. By sprostać wyzwaniom, Polacy winni, między innymi, zdobywać informacje na temat zagrożeń, jakie są wyzwaniem dla naszego kraju. Wiele cennych informacji na temat rosyjskiej Federalnej Służby Bezpieczeństwa, spadkobierczyni CzeKa, NKWD, KGB, zawiera też, wydana również przez wydawnictwo Rytm, praca naukowa „FSB. Gwardia Kremla" autorstwa Mirosława Minkina.

Wraz z powstaniem państwa rosyjskiego formacje pełniące funkcje policji politycznej odgrywały ważną rolę w Rosji. W XVI wieku za czasów Iwana Groźnego Rosjanie byli terroryzowani przez 6000 opryczników. Opricznina wymuszał posłuszeństwo wobec despotyzmu cara za pomocą tortur i masowych mordów (eksterminowano całe miasta). W szeregi służby przyjmowano młodych bojarów z prowincji, którzy musieli zerwać wszelkie kontakty z rodziną.

Kolejni carowie tworzyli kolejne instytucje pełniące funkcje policji politycznej. W XIX wieku synonimem rosyjskiej policji politycznej stała się Ochrana — Oddział ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego. Jej uprawnienia były niezwykle szerokie, mogła tworzyć sieć agenturalną, inwigilować, lustrować korespondencje. Działała poza sądową i parlamentarną kontrolą, kierowała działaniami policji i żandarmerii.

 

Szerokie uprawnienia Ochrany pozwalały jej na wprowadzenie stanu wyjątkowego. Prowadzenie śledztw, przeszukania, przesłuchania, zatrzymywanie, aresztowanie, osadzanie w więzieniach i zsyłanie.

Demokratyczne reguły, obecne na zachodzie, były obce Rosji. Od wieków w Rosji była władza absolutna. Fundamentem rosyjskiego despotyzmu były rządy mongołów. Chłopi mieli status niewolników. Polityka izolacji odpowiadała za absolutną nieufność wobec cudzoziemców. Kto nie dopełnił obowiązku donoszenia, karany był z całą rodziną. Nawet powątpiewanie w słuszność działań władzy było traktowane jako zbrodnia – kary dla wątpiących we władze przewidywał przepisy kodeksów karnych z 1845, 1927 i 1960 roku.

 

Wyrazem podporządkowania życia carskiej Rosji policji politycznej była nie tylko działanie ochrany, ale także to, że zgoda Ministerstwa Spraw Wewnętrznych wymagana była: działalność gospodarczą, założenie organizacji charytatywnej, podróż dłuższą niż 25 kilometrów, sponsorowanie gazety i wystawianie sztuk.

 

Prace carskiej policji regulowało aż 5000 przepisów. Policja w carskiej Rosji na prowincji była jedynym regulatorem życia i organem administracji. W carskiej Rosji policja wydawała zgody na budowę łaźni, młócenie zboża nocą, wydawanie recept na określone leki, budowę mostów, realizacje przepisów sanitarnych, wystawianie sztuk. Do zadań carskiej policji należała też kontrola życia religijnego. Jednak wobec masowego terroru komunistów ingerowanie Ochrany w życie poddanych cara nie było po latach uznawane za dolegliwe.

 

Z racji na brak poparcia społecznego, by zachować władze, bolszewicy stworzyli gigantyczny aparat terroru. Przez dekady zmieniał on nazwy. Do najbardziej popularnych należała CzeKa, GPU, NKWD, KGB. Dziś spadkobierczyni KGB, czyli FSB oficjalnie nawiązuje do tradycji czekistów.

Komunistyczny Rosja prześladowała nie tylko swoich przeciwników politycznych, ale także całe klasy społeczne jak burżuazje i chłopów. Pierwsze lata komunizmu to czas terroru i ludobójstw rewolucyjnych. W latach trzydziestych władze sowieckiej Rosji z rozmysłem zagłodziły kilkanaście milionów chłopów. Pomimo zbrodni komunistów na Rosjanach, dziś Rosja Putina gloryfikuje swoją komunistyczną przeszłość.

 

Szpiegomania komunistów, dostrzeganie w każdym cudzoziemcu szpiega, skutecznie odcięło rosyjskich naukowców od zachodniej nauki. Prowokacja i manipulacja stały się jednym z najskuteczniejszych oręży sowieckiej bezpieki. Sowieci tworzyli, podobnie jak Ochrana, podporządkowane przez siebie organizacje opozycyjne służące do wyłapywania przeciwników Moskwy.

 

Odmiennie od niezależnej dziś FSB, KGB w ZSRR była ściśle podporządkowana partii KPZR. Do zadań KGB należało szpiegostwo, kontrwywiad, ochrona granic, ochrona władz, zwalczanie opozycji i inwigilacja całego życia społecznego, politycznego i gospodarczego.

 

Transformacja ustrojowa ZSRR sprawiła, że co sprytniejsi działacze KPZR rozkradli rosyjski majątek narodowy. Do życia w luksusie władze KPZR były już przyzwyczajane w czasach ZSRR – luksusy partyjniaków nie były znane funkcjonariuszom KGB, którzy nie skorzystali tak jak partyjniacy na transformacji ustrojowej. Symbolem zmiany i odrodzenia czekistów stał się Putin.

 

Federalna Służba Bezpieczeństwa to spadkobierczyni czekistów i KGB, z tym, że gdy w ZSRR KGB podporządkowana była władzom partii komunistycznej, a funkcjonariusze nie mieli dostępu do luksusów, jakimi dysponowali liderzy partii, to dziś FSB nikt nie kontroluje, a służba gwarantuje dostęp do pieniędzy. Podobnie jak poprzedniczka wszechwładna rosyjska służba bezpieczeństwa łącząca funkcje policji politycznej, służby wywiadowczej i agencji mającej walczyć z zorganizowaną przestępczością. Do zadań należy ingerencja we wszystkie dziedziny życia (od ingerencji w życie polityczne, przez kontrolę nad badaniami naukowymi, aż do nadzoru nad gospodarką). FSB ma prawo do zabijania na terenie Rosji, jak i poza jej granicami.

Do zadań FSB należy ochrona infrastruktury, kontrola publikacji i internetu, dokonywanie cyber ataków na państwa uznane za wrogie, działania propagandowe, współpraca ze służbami bezpieczeństwa innych państw – „przy FSB funkcjonuje 90 przedstawicielstw służb specjalnych innych państw. Natomiast FSB posiada przedstawicielstwa w 34 innych krajach". FSB zajmuje się też ochroną kontrwywiadowczą (w ramach tych działań agenci FSB infiltrują rosyjskie organizacje pozarządowe). Do działa pozaprawnych FSB należy przejmowanie mienia zachodnich inwestorów w Rosji.

 

Odmiennie od państw zachodnich, w Rosji FSB pełni funkcje partii władzy, przenika cały aparat państwa, rządu, samorządu, mediów, a nawet gospodarkę. Tworzy nową rosyjską arystokrację. Ma swojego prezydenta. Wyjątkowy status w Rosji przekłada się na wyjątkowy status materialny (nieadekwatny do oficjalnych zarobków). FSB jest poza kontrolą społeczną, a czekiści odpowiadają tylko przed swoimi przełożonymi.

 

Pomimo że Putin przywrócił w Rosji kult ZSRR, to FSB nie pozwoli na przywrócenie komunizmu, by nie stracić nielegalnych profitów z gospodarki. FSB jest w sojuszu z rosyjską cerkwią. Nauczanie cerkwi ma status oficjalnej ideologii, a sama cerkiew jest dla władzy instrumentem polityki. Sojusz FSB z cerkwią poprawił wizerunek FSB. Taki sojusz to tradycja w Rosji, obecny był nawet od czasu II wojny światowej w ZSRR (składając się z agentów NKWD, a później KGB, władze cerkwi dbały za granicą o pozytywny wizerunek ZSRR).

Na sojuszu z władzą cerkiew zyskała to, że Putin: deklaruje swoją wiarę, potępia homoseksualizm, odbudowuje cerkwie, wspiera finansowo cerkiew, przywrócił jako dni wolne święta religijne, zakazał propagowania aborcji, zwalcza islamistów i potępia demoralizacje zachodu. Jednak za deklaracjami politycznymi nie idzie realna zmiana w Rosji. Realnie Rosja jest przeżarta licznymi patologiami, powszechna jest prostytucja, pornografia, handel kobietami i dziećmi, narkomania, alkoholizm, gwałty, przemoc domowa, samobójstwa i zabójstwa.

Wymierną korzyścią z sojuszu z władzą są dla cerkwi przywileje gospodarcze takie jak przywilej bezcłowego importu tytoniu. Cerkiew zaangażowana jest gospodarczo, od przemysłu wydobywczego do przemysłu rolnego. Dzięki temu hierarchia cerkwi żyje w bogactwie. Równocześnie FSB zwalcza w Rosji inne wyznania, w tym i katolicyzm.

Celem Putina jest „konsolidacja władzy politycznej oraz neutralizacja alternatywnych ośrodków wpływu – oligarchii, gubernatorów, mediów, parlamentu, partii opozycyjnych oraz organizacji pozarządowych".

 

Kiedy (były agent KGB służący na placówce w NRD) Władymir Putin został w 1998 roku szefem FSB rozpoczął reformę służby. Zmniejszył zatrudnienie, awansował młodych dowódców, zapewnił lepsze wynagrodzenie i położył nacisk na przestępczość gospodarcza. Gdy w 2000 Putin został prezydentem Rosji znaczenie FSB bardzo wzrosło.

 

FSB dysponuje własnymi wojskowymi siłami specjalnymi Specnazem. Liczącym 1000 żołnierzy. Do ich zadań należy działalność rozpoznawcza, dywersyjna, infiltracja i likwidacja osób uznanych za zagrożenie dla Rosji.

Nie jest znany budżet ani realna ilość funkcjonariusz FSB (niektóre szacunki mówią o 300.000). FSB wraz z siłami zbrojnymi, służbami specjalnymi, wymiarem sprawiedliwości, wywiadem i kontrwywiadem, tworzy rządzącą w Rosji kastę siłowników. Kastę charakteryzującą się wyszkoleniem, specyficznymi cechami osobowości, lojalnością, mentalnością korporacyjną, podporządkowaniem hierarchii, przeświadczeniem o staniu ponad społeczeństwem i jego normami, i dostępem do broni. Przynależność do kasty siłowników zachowuje się również na emeryturze. Do FSB przyjmowane są dzieci i wnuki funkcjonariuszy. W służbie dobrze widziane są małżeństwa resortowe.

 

W działaniach FSB niezwykle ważne są działania propagandowe. Oficjalny zagraniczny kanał telewizyjny Kremla ma swoje wersje po angielsku, rosyjsku, arabsku, hiszpańsku i niemiecku. Dzięki 100.000.000 Euro budżetu ma 1.200.000.000 widzów (i ustępuje tylko BBC). Oficjalna rosyjska propaganda, szerzona też przez FSB, wmawia Rosjanom, że zachód chce zniszczyć Rosję, szerzy rosyjski imperializm, dezinformuje, głosi rzekome sukcesy władzy, sieje nienawiść do wszystkich wyznaczonych przez władze do pełnienia roli wrogów, zwalcza rosyjską opozycję.

 

Uznani przez władze za wrogów trafiają do rosyjskich więzień. Siedzi w nich już 675.000 osób. Realia rosyjskich więzień to złe odżywianie, 16-godzinna codzienna praca, przemoc seksualna za zgodą personelu, brak możliwości zachowania higieny, brak dostępu do mediów.

 

Osoby krytyczne wobec władzy, uznawane są za wrogów państwa. O ile nie trafiają do więzień, są niszczone w inny sposób, pozbawia się je pracy. Rosja, nie cenzuruje internetu tak jak Chiny, tylko tworzy własne portale społecznościowe i platformy blogerskie. „Rosyjskie »portale społecznościowe muszą być umieszczane na serwerach rosyjskich i przechowywać informacje o swoich użytkownikach przez co najmniej sześć miesięcy«. Blogerzy mający więcej niż 3000 czytelników lub widzów muszą podawać swoje dane osobowe. Ścisła kontrola Kremla nad portalami społecznościowymi wynika z tego, że pozwalają one rosyjskim opozycjonistom na samoorganizację.

 

Ostanie sankcje gospodarcze wobec Rosji uderzyły w interesy ekonomiczne FSB. Więc FSB stało się dla Putina pewnym zagrożeniem (bo może się okazać, że czekiści są bardziej przywiązani do luksusu niż do prezydenta). Spowodowało to utworzenie przez Putina Federalnej Służby Wojskowej Gwardii Narodowej licząca.

Jan Bodakowski