75. rocznica śmierci ks. Leona Poeplau – twórcy organizacji Ruch „Miecz i Pług”

W kampanii wrześniowej był kapelanem Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”. Już w następnym miesiącu włączył się w działalność konspiracyjną, współtworząc organizację „Pług i Miecz”. Zmarł 28 sierpnia 1940 r. w KL Auschwitz, skatowany przez esesmanów.

Leon Poeplau przyszedł na świat 14 czerwca 1910 r. w kaszubskiej miejscowości Rolbik, w wielodzietnej rodzinie nauczycielskiej. . Uczył się w gimnazjum w Chełmży, gdzie w 1928 r. uzyskał maturę. Początkowo zamierzał studiować matematykę na politechnice w Gdańsku, zmienił jednak zdanie i wstąpił do Seminarium Duchownego w Pelplinie. W 1932 r. otrzymał święcenia kapłańskie.

Z początkiem 1933 r. został wikariuszem w Golubiu nad Drwęcą, skąd po pół roku przeniesiono go do Gdyni-Oksywie, gdzie rozwinął działalność Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży. Później był wikariuszem katedralnym w Pelplinie. Od 1935 r. studiował matematykę na Uniwersytecie Warszawskim. Podczas studiów był kierownikiem koła uniwersyteckiego „Juventus Christiana”.

Po wybuchu II wojny światowej służył ochotniczo jako kapelan w oddziałach Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga. Po bitwie pod Kockiem dostał się do niewoli. Przebywał w obozie jenieckim w Radomiu, skąd został po pewnym czasie zwolniony.

Po powrocie do stolicy w październiku 1939 r. założył organizację konspiracyjną Ruch „Miecz i Pług”, zostając jednocześnie jej duchowym i politycznym przywódcą. Nazwa pochodziła od tytułu podziemnego pisma o tej samej nazwie. Do pracy konspiracyjnej zaangażował grupę oficerów i podoficerów Wojska Polskiego oraz działaczy chadeckich i narodowych.

„MiP” miał charakter organizacji ideowo-wychowawczej bazującej na katolickich założeniach ideowych, do jego najważniejszych postulatów należało stworzenie „nowego Polaka” i „nowej Polski”. Początkowo organizacja miała niewielki zasięg, koncentrując się tylko na województwie warszawskim. Z czasem jej struktury powstały na Podkarpaciu, w Kieleckiem, Radomskiem, Lubelskiem i na Pomorzu. Rozwijano działalność wywiadowczą i wydawniczo-propagandową.

Ks. Poeplau był w ścisłym kierownictwie „Miecza i Pługa” – pełnił funkcję kierownika ds. wojskowych i cywilnych. Po utworzeniu Rady Naczelnej organizacji został jej prezesem. W kwietniu 1940 r. był współorganizatorem Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Niepodległościowych zrzeszającego organizacje konspiracyjne, które nie podporządkowały się Związkowi Walki Zbrojnej.

3 lipca 1940 r. ks. Poeplau został aresztowany przez Niemców i osadzony na Pawiaku, gdzie bezskutecznie namawiano go do podpisania volkslisty. Miesiąc później trafił do obozu zagłady w Oświęcimiu. Zmarł 28 sierpnia 1940 r., po dwóch tygodniach pobytu w obozie, skatowany przez esesmanów za odmowę śpiewania bluźnierczej piosenki. Urna z prochami księdza została złożona w rodzinnym grobowcu w Chełmży.

Paweł Brojek

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.