Wedle ustaleń na 3 października 2019 niedaleko Ekwadoru wykryto źródło grzyba Fusarium oxysporum. Od lipca 2019 sto siedemdziesiąt pięć hektarów upraw znalazło się pod kwarantanną Instituto Columbiano Agropecuaria (ICA). Dla Ekwadoru jest to istotna informacja, bo kraj ten znajduje się w dziesiątce, razem z wcześniej wymienionymi, najwięcej eksportujących te owoce na świat. W ostrzeżeniu Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa podają informacje, że poszerzenie się zakażenia “może być dewastujący wpływ na rolników oraz ich rodziny w regionie”. Wedle ustaleń Organizacji Narodów Zjednoczonych, bowiem trzy czwarte dochodów tych osób pochodzi z bananów. Pod oznaczeniem TR4 (po angielsku Tropical Race, 4), kryje się atak na korzeń oraz łodygę rośliny. Sam grzyb nie jest szkodliwy dla ludzi. Jednak dzięki nim przenosi się za pomocą samochodów, wody czy transportu materiałów używanych na plantacjach.

Na chwilę obecną brakuje metod wyleczenia skażonej grzybem ziemi. Dodatkowo sprawę komplikuje fakt, że zarodniki wytrzymują ponad trzydzieści lat zanim ulegną naturalnemu zniszczeniu przez środowisko. Z tego względu TR4 zalicza się do największych zagrożeń dla producentów bananów. Jedynym środkiem praktycznym w celu ochrony zbiorów okazuje się obserwacja oraz izolacja skażonych roślin. Światowe Forum Bananów (World Banana Forum) prowadzi koordynacje działań na rzecz przepływu informacji technicznych. Fusarium bowiem powoduje całkowitą utratę zbiorów.

Sprawą zajmują się organizacje na rzecz ochrony roślin na poziomie regionalnym i narodowym CAHFSA, OIRSA, COSAVE, CAN, jak i Sekretariat Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin (IPPC). Wszystko w celu obserwacji również w trakcie transportu. Eksport bananów jest wart na świecie dziesięć miliardów dolarów rocznie. Światowe Forum Bananów chce, aby branża była odpowiednio sterowana w kierunku zrównoważonego rozwoju. Z jednej strony zajmuje się kwestiami związanymi ze środowiskiem, w tym globalnym ociepleniem, a także wpływem upraw na otoczenie. Stawia jednak na rozbudowę systemu ekonomicznego. Grupy robocze stawiają na socjalistyczną wersję gospodarki. Zakłada ona dopuszczanie do rynku producentów spełniających standardy “prawdziwości handlowej” (tak zwane fair trade). Wprowadzają również myślenie o “zrównoważonym koszcie”. Jest to nic innego, jak dodatkowe opodatkowanie bananów w celu uwzględnienia kwestii zrównoważonego rozwoju. Od 2016 w ramach projektu Living Wage Advocacy Initiative (LIWIN) Ekwador i Ghana znalazły się pod nadzorem w celu ustanowienia dla bananów cech gospodarki planowanej. Nadzór pełnią Światowe Forum Bananów, a także Fairtrade International. Od strony praktycznej to dbanie, aby żaden kraj nie wybił się poza standardy, co się określa w oficjalnych materiałach Organizacji Narodów Zjednoczonych jako “nie pozostawiania żadnego kraju w tyle”.

Dla Ekwadoru i Ghany kwestia TR4 jest przepustką do wprowadzania gender. Odkąd w listopadzie 2010 odbyło się spotkanie w Guayaquil (Ekwador) trwa wprowadzanie elementów równości gender. Walka z grzybem jest używana do wprowadzania wizji społeczeństwa opartego o feminizm. Spotkanie równościowe z 2017 w ramach Światowego Forum Bananów zaowocowało wskazaniami, aby pracodawcy odgórnie zatrudniali więcej kobiet w branży. Takie rozumowanie odrzuciło, czy jest w ogóle taka potrzeba oraz konieczność. Ustaliło na lata 2017-2019, że będzie wcielone w życie, co stanowi efekt Trzeciej Globalnej Konferencji Światowego Forum Bananów. Z przyczyn ideologicznych mają być tworzone agendy złożone tylko z kobiet, aby ustalały między sobą, co potrzebują w branży.

Problem z grzybem wśród bananów jest dogodną sposobnością do forsowania programów społecznych dla Afryki oraz Ameryki Łacińskiej. Uzyskanie pomocy od ONZ wymaga dostosowania się i przyjmowania ideologii nawet jeśli nie jest ona zgodna z regułami wyznawanymi w danym kraju.

Jacek Skrzypacz