Zobacz, jak wyglądał świat za życia Chrystusa – według profesora Roszkowskiego

Pomocą w zrozumieniu kontekstu historycznego i kulturowego Nowego Testamentu może być wydana staraniem wydawnictwa Biały Kruk praca profesora Wojciecha Roszkowskiego „Świat Chrystusa".

W wywiadzie (przeprowadzonym przez Adama Sosnowskiego) i opublikowanym na stronie tygodnika „Niedziela" profesor Wojciech Roszkowski stwierdził, że „Świat Chrystusa" to „projekt, nad którym pracowałem blisko pół wieku. Pod koniec 1960 r. po raz pierwszy zakiełkowała w mojej głowie myśl, aby przedstawić świat – cały świat – w którym narodził się i żył Jezus Chrystus. Oczywiście, nie pomijając życia i dzieła samego Jezusa – wprost przeciwnie. Jestem historykiem XX wieku i dla tych, którzy mnie znają, książka ta może być sporym zaskoczeniem. Jednak to właśnie historia starożytna była moją pierwszą pasją, zanim moja droga życiowa i zawodowa potoczyła się tak, że zająłem się szczegółowo XX wiekiem. Systematycznie jednak pracowałem nad książką „Świat Chrystusa", zbierając notatki, gromadząc konieczne lektury, śledząc badania. W tym sensie można uznać ją za dzieło mojego życia, z którym jestem związany także bardzo emocjonalnie. W tym miejscu należą się podziękowania dla wydawnictwa Biały Kruk, które w dzisiejszych czasach odważnie zdecydowało się na publikację pozycji liczącej ponad 1700 stron maszynopisu... Ze względu na tę obszerną objętość „Świata Chrystusa" wydawca postanowił, że książka ukaże się w trzech tomach".

Profesor Roszkowski był zawsze zainteresowany tym „jak to było w czasach, kiedy żył Jezus, jak wyglądali ludzie, co robili, jak mieszkali, co ich fascynowało, a co irytowało, dlaczego prowadzili wojny itd. Ewangelie opowiadają nam o Jezusie, ale bardzo niewiele w nich informacji o tym, jak wtedy wyglądał świat. Jakie panowały zwyczaje w różnych częściach globu, jakie były różnice między ówczesnymi kulturami? Jak myśleli ludzie w czasach tak nam odległych? Wraz z tą ciekawością pojawiła się chęć poznania historycznej warstwy tego, w co sam wierzę, bo przecież i Jezus Chrystus, i chrześcijaństwo osadzeni są w konkretnych ramach historii. Dzisiaj często chce nam się wmówić, że Jezus to mit czy bajka. A przecież jest wręcz przeciwnie! Przemożna chęć pokazania tego była jedną z głównych motywacji do napisania „Świata Chrystusa". Poruszyło mnie, że chrześcijaństwo jest religią tak inną od pozostałych, których korzenie są niewyraźne. Chrześcijaństwo jest jedyną religią objawioną, co do której mamy bardzo precyzyjne przekazy historyczne. To bardzo mnie nurtowało i dlatego chciałem przywrócić Ewangelii poczucie historii".

Na stronie Gościa Niedzielnego w recenzji pierwszego tomu pracy „Świat Crystusa" Andrzej Grajewski stwierdził, że dla niego „najbardziej pasjonujące w książce prof. Roszkowskiego są opisy Państwa Środka, czyli dzisiejszych Chin". Zdaniem publicysty największego w Polsce tygodnika społecznopolitycznego praca profesora Roszkowskiego „ma strukturę złożoną. Warstwę pierwszą tworzą szkice, przekazujące podstawowe informacje o danym okresie historycznym czy wydarzeniu. Drugą warstwę tej opowieści można nazwać reportażem. Autor prowadzi nas w różne miejsca [...] Trzecią warstwę książki stanowią niewielkie szkice filozoficzne, poświęcone rozważaniom o sztuce życia w danej epoce, hierarchii wartości, które wówczas dominowały, czy religii".

Łukasz Ścisłowicz w recenzji pierwszego tomu pracy „Świata Chrystusa" opublikowanego na portalu „Histmag" stwierdził, że profesor Roszkowski „rok po roku, cywilizacja po cywilizacji, kreśli szeroki, panoramiczny obraz starożytnego świata. Nie jest to jednak zwyczajna, sucha kronika wydarzeń. Zadziwiająco lekkie pióro umożliwia Roszkowskiemu pisanie w klarowny sposób o religii, filozofii, polityce, instytucjach społecznych i ekonomicznych. Zaczyna od przestrzeni, zabierając czytelnika w podróż, której początkiem są scytyjskie stepy, przystankiem – Chiny i Ameryka, destynacją docelową – świat śródziemnomorski".

Zdaniem Łukasza Ścisłowicza, profesor Roszkowski „przenosząc narrację w tak odległe od siebie geograficznie i kulturowo miejsca, jak Półwysep Indyjski, Erytrea czy Germania, autor zdradza olbrzymią erudycję i solidne przygotowanie merytoryczne, pozwalające w ogóle podjąć się wyznaczonego zadania".

W opinii recenzenta „jasność i przejrzystość wywodu sprawiają, że »Świat Chrystusa« to świetny początek własnych poszukiwań. Autor unika natarczywego występowania z własnymi przekonaniami i budowania narracji z ich perspektywy. Mimo iż praca ma jasno wskazany cel, który Roszkowski już w przedmowie deklaruje, pierwszy tom zaplanowanej trylogii nie ma w sobie nic z religijnej agitki, o jaką bez trudu Roszkowskiego oskarżą niektórzy, nie zadawszy sobie trudu przeczytania".

Jak przypomina wydawnictwo Biały Kruk „Świat Chrystusa" to „monumentalna trzytomowa historia świata w okresie życia i działalności Jezusa Chrystusa. Obejmuje lata od 6 roku przed narodzeniem, aż do śmierci krzyżowej Jezusa z Nazaretu. Autor, wybitny historyk i znakomity pisarz, prof. Wojciech Roszkowski, pracował nad swoim dziełem prawie pół wieku. Oparł się na idei zawartej w Liście św. Pawła do Galatów o nadejściu "pełni czasu", co oznacza, że wielowiekowe oczekiwanie na Mesjasza skończyło się wraz z nadejściem Chrystusa. Wraz z Nim rozpoczął się nowy etap historii i dzieje ludzkości nie są takie same, jak wcześniej. Świat uległ wielkiej zmianie, zaczęły dominować wartości nazwane później chrześcijańskimi, z których wyrosła nasza kultura".

Zdaniem wydawcy profesor Roszkowski „stworzył niespotykaną panoramę starożytnego świata w latach, które związane są bezpośrednio z ziemskim życiem Jezusa. Rok po roku wędrujemy od dalekich Chin po Irlandię i Germanię — ówczesne krańce cywilizacji — z naciskiem oczywiście na Imperium Rzymskie. Główną uwagę autor przywiązuje do wydarzeń w Palestynie i do zdarzeń z życia Jezusa Chrystusa. Choć książka napisana jest pięknym, literackim językiem, autor opiera się tylko na historycznych faktach; wśród wielu źródeł i monografii na czoło wybija się przekaz ewangeliczny".

W opinii wydawcy „wielkim walorem publikacji są ilustracje, a więc zdjęcia, ryciny i reprodukcje obrazów wspaniałych malarzy oraz mapy wykonane własnoręcznie i z wielką pieczołowitością przez profesora Roszkowskiego! W każdym z tomów znajduje się kolejno 110, 140 oraz 107 barwnych ilustracji pomagających zrozumieć opisywane wydarzenia".

Jak informuje wydawnictwo Biały Kruk „Wojciech Roszkowski jest nie tylko politykiem i ekonomistą, ale też humanistą. Specjalizuje się w historii najnowszej, historii gospodarczej oraz naukach politycznych. W roku 1987 zyskał tytuł doktora habilitowanego nauk ekonomicznych, pracując w Katedrze Historii Gospodarczej Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie. Od października 1990 roku pracował również w Instytucie Studiów Politycznych PAN, gdzie objął kierownictwo Zakładem Europy Środkowo-Wschodniej. Tego samego roku został mianowany prorektorem Szkoły Głównej Handlowej i pełnił tę rolę do 1993 roku. Od 1991 roku posiada tytuł profesora tej uczelni. W roku 1996 uzyskał stopień naukowy profesora nauk humanistycznych. W latach 1994-2000 piastował stanowisko dyrektora Instytutu Studiów Politycznych PAN, a obecnie pełni tam funkcję Przewodniczącego Rady Naukowej".

Profesor Roszkowski „w okresie PRL działał w Polskim Porozumieniu Niepodległościowym, w latach 90 był członkiem Rady Inicjatyw Wydawniczych przy Ministrze Kultury, a na przełomie wieków pracował jako członek Rady Instytutu Dziedzictwa Narodowego. Wykładał na uczelniach w USA. Profesor Roszkowski był również redaktorem naczelnym „Studiów Politycznych" oraz przewodniczącym rady Muzeum Historii Polski. W latach 2004-2009 był posłem do Parlamentu Europejskiego z okręgu śląskiego. W 2011 roku został członkiem rady nadzorczej Telewizji Polskiej. Natomiast w 2015 był jednym z członków jury konkursu „Książka Historyczna Roku". W 2000 roku został udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2005 r. srebrnym medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Jest autorem kilkutomowych publikacji poświęconych historii Polski XX wieku, książki „Półwiecze" oraz współautorem podręczników do historii".

Jan Bodakowski