Władysław Strumski – pisarz antykomunista - niszczony przez SB!

Władysław Strumski urodził się w 23 czerwca 1922 r. w Przybyszówce. Od 1927 r. mieszkał wraz z rodziną w Kruhelu Pawłosiowskim w powiecie jarosławskim. Szkołę powszechną ukończył w pobliskim Przedmieściu Nadleżajskim, a następnie uczęszczał do I Gimnazjum w Jarosławiu.

Jesienią 1939 r. zorganizował młodzieżową grupę konspiracyjną, którą pod koniec tego roku podporządkował Związkowi Walki Zbrojnej w Jarosławiu. W 1940 r. wysłany na roboty przymusowe do Rzeszy, zbiegł z transportu i wrócił do domu.

W kwietniu 1940 r. przystąpił do grupy sabotażowo-dywersyjnej ZWZ w Rzeszowie. Zagrożony aresztowaniem, został przeniesiony na placówkę Hyżne. Na początku 1943 r. wszedł w skład tworzącego się oddziału dyspozycyjnego Komendy Inspektoratu Rzeszowskiego AK, a niedługo potem został skierowany do struktur dywersyjnych Obwodu AK Dębica.

Od marca 1944 r. był zastępcą oficera dywersji Obwodu Dębica, a w sierpniu został dowódcą oddziału dyspozycyjnego komendanta obwodu. Zorganizował i przeprowadził wiele akcji dywersyjnych, sabotażowych i likwidacyjnych, m.in. uczestniczył w zamachu na dwóch funkcjonariuszy Sonderdienstu oraz akcji na niemiecki pociąg wojskowy, którym rzekomo miał wracać ze Lwowa do Krakowa gubernator Hans Frank.

Dowodził ubezpieczeniem w rejonie zrzutów lotniczych broni i wyposażenia wojskowego. W lipcu 1944 r. przygotował i przeprowadził dwie skuteczne akcje odbicia aresztowanych żołnierzy AK z więzienia w Dębicy. Ukończył konspiracyjną szkołę podchorążych oraz tajne komplety, na których zdał tzw. dużą maturę. W akcji „Burza” walczył w rejonie działań odtwarzanego 5. Pułku Strzelców Konnych AK.

Po wojnie działał w podziemiu antykomunistycznym. Od maja 1945 r. był żołnierzem patrolu dyspozycyjnego przy Komendzie Inspektoratu Rzeszowskiego Delegatury Sił Zbrojnych. Od grudnia 1945 do czerwca 1946 r. pełnił funkcję zastępcy kierownika propagandy oraz kierownika kolportażu przy Wydziale Propagandy Okręgu WiN Rzeszów. Rozprowadzał podziemną prasę, m.in. „Orła Białego” i „Ku wolności”.

Po dekonspiracji tajnej drukarni WiN latem 1946 r. był poszukiwany UB, przeniósł się wówczas do Dębicy. Aresztowany w styczniu 1947 r., został przewieziony do więzienia w Rzeszowie. Po podpisaniu zobowiązania do współpracy został wypuszczony z zadaniem ujawnienia przełożonych i rozpracowania Zarządu Okręgu WiN. Już na wolności ostrzegł działaczy WiN i kwietniu 1946 r. zbiegł na Dolny Śląsk. Przebywał we Wrocławiu, a później w Szprotawie.

W maju 1949 r. ponownie aresztowany, cztery miesiące później został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Rzeszowie, pod przewodnictwem mjr. Wacława Pietronia, na 10 lat więzienia. Przebywał w zakładach karnych w Rzeszowie, Wronkach, Nowym Wiśniczu oraz Strzelcach Opolskich, gdzie pracował w kamieniołomach i nabawił się pylicy.

W 1956 r. wyszedł na wolność i zamieszkał w Dębicy. W tym czasie poświęcił się twórczości literackiej oraz publicystyce historycznej, głównie dotyczącej działalności AK. Napisał kilkanaście książek, m.in. „Dziesiątka w akcji” czy „Wojenne losy uczniów”. Cały czas objęty był inwigilacją przez SB, m.in. rejestrowano przebieg jego potkań autorskich.

Od 1980 r. był doradcą i ekspertem miejscowych struktur „Solidarności”. Po 1989 r. był założycielem i pierwszym prezesem dębickiego oddziału Związku Żołnierzy AK. Zainicjował budowę pomników upamiętniających walki dębickiej AK.

Władysław Strumski zmarł 1 października 1990 r., został pochowany na Starym Cmentarzu w Dębicy. Był odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, dwukrotnie Krzyżem Walecznych i Krzyżem Armii Krajowej.

Źródło: ipsb.nina.gov.pl