Czy należy samodzielnie czytać Pismo Święte? Szczerze, to niekoniecznie. Zwłaszcza, że raczej nikt z nas nie potrafi

Indeks Ksiąg Zakazanych

 

W wielkim uproszczeniu mówiło się o „wpisaniu Biblii do Indeksu Ksiąg Zakazanych”. Uproszczenie to zaczęło funkcjonować i funkcjonuje do dnia dzisiejszego jako cała prawda. Tymczasem do wspomnianego Indeksu – wydanego przez papieża Leona XII wieku – trafiła nie Biblia, ale jej tłumaczenia na języki narodowe.

 

Bardzo sprawnie ujęto to w tekście na portalu naukahistorii.edu.pl. – Prywatna lektura Biblii była zakazywana wielokrotnie. Jeszcze w roku 1897, a zatem pod koniec XIX wieku (!) Biblia figurowała na… indeksie ksiąg zakazanych, wydanym przez papieża Leona XII. Chodziło tu wprawdzie nie o Pismo Święte w ogóle, lecz o narodowe tłumaczenia, które nie uzyskały oficjalnego zezwolenia władz kościelnych na druk. Czytanie Biblii łacińskiej zakazane już nie było, lecz raczej oficjalnie niewskazane – czytamy. Co prawda we wspomnianym tekście znajdują się też głupoty, jak np. sugestia, że za czytanie przekładu „szło się na stos”, niemniej tutaj różnicę między Biblią a przekładem wskazano bardzo dobrze.

 

I to jest właśnie to, na czym chciałbym się tutaj skupić.

 

Prawie nikt nie przeczyta oryginału

 

Aby czytać Pismo Święte, trzeba znać języki starożytne i to w bardzo dobrym stopniu. Choć miałem podstawy łaciny i miałem okazję nauczyć się odczytywać tzw. alfabet hebrajski, to nie wyobrażam sobie, by w tych językach próbować czytać Biblię.

 

Dla osób, które z językami starożytnymi nie miały styczności wtrącę, że specyfiką ich jest to, że jedno słowo potrafi mieć wiele znaczeń. Zdarza się, że dane słowo oznaczać może zarówno formę rzeczownikową jak i czasownikową.

 

Mało tego – w łacinie niektóre słowa w którejś odmianie brzmią tak samo, jak oznaczające coś zupełnie innego w innej formie. Jakkolwiek miałem mniejszą lub większą styczność z kilkoma językami obcymi nowożytnymi, tak nie spotkałem się z takimi rzeczami z takim natężeniem wśród nich.

 

W skrócie mówiąc, języki starożytne są niesamowicie trudne i zagmatwane i to jest bariera, z którą zdecydowana większość z nas sobie poradzić nie może. Taka rzeczywistość. Korzystać więc trzeba z przekładów.

 

Przekład jest interpretacją

 

W Kościele katolickim jeszcze w połowie ubiegłego wieku wyraźnie nie zalecano czytania przekładów innych, niż zatwierdzonych przez Kościół. Mało tego – zalecenie przez instytucję przekładu w pełni prawdziwej Biblii – nie zagwarantuje, że czytając przekład zapozna się z właściwym przekazem. Wystarczy spojrzeć na „Biblię Tysiąclecia” i mój „ulubiony” fragment z Księgi Wyjścia. W rodz. 20 wer. 13 czytamy „nie będziesz zabijał”. I mamy tutaj już interpretację, która prowadzić może – i wielu doprowadziła – do błędu.

 

W oryginale bowiem znajduje się zakaz mordowania czy też odbierania życia osobom bezbronnym i niewinnym. Nie zaś zakaz zabijania, które oznacza po prostu odebranie życia. A na podstawie podanego wyżej przekładu powstał przecież błąd obdżektoryzmu i permanentnego sprzeciwu wobec odbierania życia. Zresztą „nie będziesz zabijał” stałoby w sprzeczności z Ewangelią.

 

– Pytali go [Jezusa – red.] też i żołnierze: „A my, co mamy czynić?” On im odpowiadał: „Nad nikim się nie znęcajcie i nikogo nie uciskajcie, lecz poprzestawajcie na swoim żołdzie” – czytamy w Łk 3, 14.

 

Nie wspominam już nawet o przekładach nieautoryzowanych przez Kościół czy wydawanych po prostu jako publikacje wydawnicze czy to we współpracy z heretyckimi wyznaniami czy też bez.

 

Mnóstwo herezji czy okołochrześcijańskich sekt powstało właśnie z powodu tego, że różnej jakości przekłady były i są powszechnie dostępne. Moim zdaniem nie było nic złego w tym, że Kościół chciał zapobiec takiej sytuacji, poprzez wpisanie przekładów Biblii na Indeks Ksiąg Zakazanych.

 

Samodzielna interpretacja jest zła

 

Wspomniałem tylko jeden przykład, jak zły przekład prowadzi do błędu. Tymczasem w całym Piśmie Świętym jest wiele zawiłości, symboli, odwołań do zabiegów literackich dawnej kultury i regionu, rzeczywistości społecznej i politycznej, których mało kto jest w stanie zrozumieć. Trzeba mieć obszerną wiedzę z kilku dziedzin, by dokonać prawidłowej interpretacji.

 

Gdy kiedyś należałem do pewnej modernistycznej wspólnoty w Warszawie, jedną z form spotkań były tzw. „grupki”. W kilka osób siadaliśmy i mieliśmy przeczytać ustalony fragment Pisma Świętego. Któregoś razu była to scena ukrzyżowania. Pamiętam, jak pewna osoba doszła do wniosku, że tzw. dobry łotr w sumie nie jest taki dobry, a zły łotr nie jest taki zły, bo – jak przekonywała – my zachowujemy się jak ten zły, natomiast nie jest powiedziane, że został potępiony, więc może służyć nam za przykład i powinniśmy żądać od Boga cudownego rozwiązania naszych problemów.

 

Podkreślam – to grupa, która legalnie działała w Kościele katolickim. Nikt nie ingerował w dowolnie tak naprawdę przedstawiane interpretacje i ich nie prostował. I bardzo często do tego typu sytuacji będzie prowadziło samodzielne interpretowanie przekładu Pisma Świętego.

 

 

 

 

Dominik Cwikła
 

Autor jest dziennikarzem i publicystą, założycielem portalu kontrrewolucja.net. Profile autora w mediach społecznościowych: Facebook, Twitter, YouTube