82 lata temu po napaści przebranych w mundury żołnierzy Armii Czerwonej z Leninem i Stalinem w głowach i sercach, mordujących kobiety, dzieci i zabijających żołnierzy niepodległego państwa polskiego - napaści nazwanej przez Stalina  „wyzwoleniem" mniejszości ukraińskiej i białoruskiej- imperator - barbarzyńca ze wschodu przypuścił kolejny, okrutny atak na inteligencję polską.

P13N144op to numer nadany 5 marca 1940 rozkazowi  zlikwidowania przez NKWD, służby  „14.700 jeńców wojennych, byłych polskich oficerów, urzędników, obszarników, policjantów, agentów wywiadu, żandarmów, osadników i służby więziennej „ oraz „znajdujących się w więzieniach zachodnich obwodów Ukrainy i Białorusi  11.000 osób".

 

Komuniści przez lata zabraniali pod karą śmierci mówić o tej zbrodni, jeszcze w 1978 roku władze PRL fałszują historię, godząc się na fałszywy napis w  Katyniu : Ofiarom faszyzmu – polskim oficerom rozstrzelanym przez hitlerowców w 1941 roku.

W maju i czerwcu w 1953 roku, w więzieniu na Mokotowie zostało straconych 7 młodych ludzi w wieku około 20 lat.  Tacy jak oni, młodzi konspiratorzy antykomunistyczni nie byli historykami idei, ale mieli swoje ideały. Na ogół niewiele mogli, najczęściej zrywali plakaty propagandowe, niszczyli w szkołach portrety Stalina , Bieruta, pisali „Precz ze Stalinem", „Katyń pamiętamy", „Sowieci do domu". Ryszard Szkolnicki działał w konspiracji jako 15-latek,sądzony był jako 16-latek, otrzymał 2,5 roku więzienia.

A jak zachowała się nasza  Polonia?

Komitet Narodowy uważał, że akcja w kierunku uświadamiania społeczeństwa amerykańskiego o losie Polaków w Rosji jest jednym z ważnych elementów walki o Polskę. Akcja ta rozpoczęła się uroczystą mszą żałobną w intencji Polaków zamordowanych w Rosji, która odprawiona została w katedrze św. Patryka w Nowym Jorku 20 marca 1943 r. Mszę

celebrował ks. prałat dr Józef Dworzak, a nabożeństwo zgromadziło tysiące Polaków i

Amerykanów, którzy zapełnili wielką świątynię. Obecni byli przedstawiciele Litwy, Estonii,

Belgii i innych państw. Msza ta wywarła wielkie wrażenie, była to bowiem pierwsza tego

rodzaju manifestacja pomyślana na tak wielką skalę. Piękny wiersz Kazimierza Wierzyńskiego oddał w formie poetyckiej nastrój zebranych:

 

„Uklękło tysiące ludzi

W łukach modli się tumu:

Daj nam to, Boże, zrozumieć

I w uniesieniu ogarnąć

Na co już nie ma rozumu.

Modlimy się za porwanych, za umęczonych, za zmarłych,

Nad Amu-Darją, Irtyszem i na odludziach Syberii,

Na Nowej Ziemi, gdzie znikło siedem tysięcy więzionych,

Na tych przestrzeniach podobnych do niewymiernej przepaści,

W którą zepchnięto miliony i w której skarga zamarła,

Chociaż ten chorał straszliwy, gdyby wybuchnąć mógł z gardła,

Poraziłby uszy świata.

Modlimy się za niewinnych...".

 

Pobyt w obozie w Starobielsku przeżył i opisał w książce „Na nieludzkiej ziemi" Józef Czapski.

„Kiedy będę pisał o Starobielsku, Kozielsku i Ostaszkowie, będę miał na myśli jedynie jeńców,

którzy przebywali w tych miejscowościach od października 1939 do maja 1940 r. To znaczy

będę pisał o Starobielsku Nr 1, Kozielsku Nr 1, Ostaszkowie. Bo był jeszcze Starobielsk Nr 2

(więźniowie polityczni, również przeważnie wojskowi, wzięci przez sowietów na terenie

okupowanych Kresów Wschodnich albo przyłapani przy próbach ucieczki przez granice

Rumunii lub Węgier), był również Kozielsk Nr 2 (internowani polscy oficerowie z okupowanej

Litwy). Tylko kilka nazwisk spośród najbardziej wartościowych i cennych ludzi, których

straciliśmy przez te obozy: wybitny neurolog prof. Pieńkowski, prof. Marcin Zieliński -

kierownik Oddziału Psychiatrycznego Szpitala Wojskowego w Wilnie, wybitny uczony, dr

Nelken, dawny wiceminister zdrowia, prof. Godłowski-dyrektor Kliniki Neurologicznej na

Uniwersytecie Wileńskim i Instytutu Badań Mózgu, wybitni chirurdzy warszawscy, dr.

Kołodziejski i dr. Levittoux, Morawski, prof. Politechniki Warszawskiej, prof. Tucholski, fizykochemik,

specjalista od materiałów wybuchowych, docent w Cambridge, prof. Piotrowicz,

sekretarz krakowskiej Akademii Umiejętności, 80% pracowników Instytutu Technicznego

Uzbrojenia, 80% wychowanków sekcji uzbrojenia Politechniki Warszawskiej.

„Wśród licznych kolegów, z którymi żyłem blisko, chciałbym wspomnieć jeszcze paru. Przede

wszystkim Zygmunta Miterę. Był to jedyny Polak, który miał stypendium rockefellerowskie,

doktoryzował się w studiach wiertniczo-górniczych w Ameryce. Jeden z jego braci zginął, jako

młody chłopak w Legionach, drugi artysta malarz, redaktor „Głosu Plastyków. Bomba z

aeroplanu zniszczyła we Lwowie doszczętnie mieszkanie Zygmunta, w którym miał rękopis

swej wielkiej pracy naukowej, nad która pracował szereg lat...Nazywaliśmy go żartobliwie

„gondolierem", bo zajęciem jego w obozie było wielogodzinne „ wiosłowanie" ogromną

chochlą w kadzi, gdzie gotowała się dla nas zupa. Ten człowiek miał w obozie niespożyte siły i

humor; pomagał nam wszystkim, wygłaszał odczyty z dziedziny geologii i jeszcze pięknie

śpiewał. Człowiek o rzadkiej wartości serca i umysłu zaginął razem z innymi, w chwili, kiedy

po wielu latach pracy liczył, że nareszcie wiedzę swoją będzie mógł dać Polsce.

Wśród lekarzy chciałbym nazwać dr. Dadeja. Znany pediatra zakopiański, prowadził przez

szereg lat wielki zakład na Bystrem pod opieką Uniwersytetu Jagiellońskiego dla

najbiedniejszych dzieci gruźliczych. Parę lat przed wojną, pewien profesor sowiecki,

przejeżdżając przez Zakopane wpisał się do książki szpitala „pragnąłbym cały szpital z całym

personelem przewieźć do Rosji Sowieckiej"...Dr Dadej, człowiek zachodni do szpiku kości,

najtrudniej znosił sowiecko-rosyjski świat, brud, bałagan, pogardę i wyższość, które nam

okazywał pierwszy lepszy bojec sowiecki. Smutny, gorzki, o 10 lat postarzały, z workami pod

oczyma i nowymi zmarszczkami od oczu do skroni, siedział godzinami bezczynnie ten polski

„burżuj", który w Polsce wymyślał 100 powodów, żeby od pacjenta nie brać pieniędzy. Teraz,

karmiony morałami naiwnych politruków i badany przez głupich i chytrych sędziów, z trudem

znosił te warunki bytowania. W obozie był również jego szwagier kpt. Hoffman. Był to oficer

zawodowy, skończył politechnikę w Belgii, pracował kilka lat w Szwecji, był ze Szwedka

zaręczony. Wrócił do Polski, jako jeden z nielicznych specjalistów – fachowców od działek

przeciwlotniczych. Opowiadał mi, jak jeszcze przed wojną fabrykę, która ten sprzęt

wyrabiała, odwiedził generał angielski. Zakupywał te działka dla armii angielskiej...."

Józef Czapski napisał książkę w latach 1942-47, wspomnienia o ludziach, którzy odeszli, i

chwilach, które nie wrócą. „W miarę pisania nie słabła we mnie, ale narastała świadomość

tragicznej przeciwstawności Polski i Rosji, naszych koncepcji, naszych dróg historycznych.

NARASTAŁO POCZUCIE ŚMIERTELNEGO ZAGROŻENIA POLSKI „

Bożena Ratter