Afera Qatargate: Setki ujawnionych dokumentów świadczą o skali skandalu korupcyjnego w UE

Z akt sprawy wynika, że kluczowi podejrzani, w tym były poseł do Parlamentu Europejskiego Pier Antonio Panzeri i jego doradca Francesco Giorgi, w ciągu 4 lat manipulowali Parlamentem, najważniejszym organem demokratycznym UE i toczącymi się tam debatami politycznymi. Zgodnie z tym co tym co znalazło się w aktach sprawy, przedstawiciele Kataru, Maroka i Mauretanii wydali na łapówki około 4 milionów euro.

Działania podejrzanych miały znaczący wpływ na przedsięwzięcia Unii Europejskiej – takie jak niedopuszczenie do sześciu rezolucji parlamentarnych potępiających osiągnięcia Kataru w zakresie praw człowieka oraz działania na rzecz realizacji umowy o bezwizowej podróży między Dohą a UE.

Ale były też i te o mniejszym znaczeniu, jak zniszczenie wszystkich kopii znajdującej się w PE niepochlebnej książki o Katarze.

Wśród plików znalezionych w laptopie Giorgiego przejętym w jego mieszkaniu w Brukseli, znajdował sie arkusz kalkulacyjny gdzie zapisanych było ponad 300 czynności, za które podejrzani otrzymali opłaty. Swoje cele mieli osiągnąć za pomocą sieci współpracowników pracujących w parlamencie.

Do tej pory czterech byłych eurodeputowanych zostało aresztowanych pod zarzutem korupcji, prania pieniędzy i członkostwa w organizacji przestępczej. Wśród podejrzanych są Panzeri, Giorgi i Eva Kaili, partnerka Giorgi, która gdy wybuchł skandal została usunięta z funkcji wiceprezydenta PE.

Śledczy podejrzewają, że Panzeri i jego sieć nie tylko manipulowali Parlamentem w imieniu Kataru i innych państw, ale wykorzystywali rownież brak wiedzy zagranicznych urzędników na temat demokracji w UE.

Giorgi powiedział policji, że on i jego szef czasami opowiadali swoim płatnikom o operacjach, na które nie mieli praktycznego wpływu, fałszywie przedstawiali im zakres swoich uprawnień do kształtowania pracy Parlamentu.

Co załatwiali unijni parlamentarzyści?

Dla Kataru było to głównie zapewnienie zawarcia umowy o ruchu bwizowym z UE. Umowa otrzymała ,,zielone światło'' w komisji ds. wolności obywatelskich PE w grudniu 2022 roku, na kilka dni przed aresztowaniem Giorgi i Panzeri. Po wybuchu skandalu głosowanie nad umową zostało wstrzymane.

Dokumenty z laptopa Giorgiego ujawniają też, że sugerował Katarczykom dwa „Plany działania” szczegółowo opisujące, z kim się skontaktować i gdzie wywrzeć presję na zawarciee umowy wizowej.

W swoim laptopie Giorgi opisywał „neutralizowanie” sześciu rezolucji parlamentarnych potępiających Katar między czerwcem 2021 r. a listopadem 2022 r. Parlament przyjął jednak ostatecznie rezolucję krytykującą historię Kataru w zakresie praw człowieka 24 listopada 2022 r.

Manipulowanie przesłuchaniami parlamentarnymi

Przygotowania do Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w Katarze były przedmiotem intensywnej krytyki za rzekome wykorzystywanie pracowników migrujących. W arkuszu kalkulacyjnym Giorgi chwalił się, że „zmienił narrację w parlamencie” w tej sprawie, podczas przesłuchania komisji w kwietniu 2021 r., w którym wystąpił katarski urzędnik.

W lutym 2020 r. podejrzani przygotowali szczegółowe notatki do wystąpienia ministra spraw zagranicznych Kataru w komisji spraw zagranicznych PE. Zapewnili również obecność niektórych posłów do PE „dla ukierunkowanych pytań”.

Ataki polityczne na rywali Kataru

Maroko i Mauretanię

Jeśli chodzi o obronę Maroka, Panzeri i Giorgi byli dumni z uchwalenia rezolucji parlamentarnej przeciwko Algierii, która, jak powiedzieli, przyniesie korzyści Maroko. Chwalili się również „bardziej umiarkowanym tekstem” na temat rezolucji, która skrytykowała Maroko za radzenie sobie z kryzysem migracyjnym w 2021 roku. Rezolucja PE potępiła więc Maroko za złagodzenie kontroli granicznych i umożliwienie 8000 migrantom, w tym dzieciom bez opieki, na przekroczenie się hiszpańskiego terytorium podczas sporu z rządem Madrytu.

Zgodnie z dokumentami, podejrzani poprawiali też wizerunek publiczny Mauretanii. W arkuszach kalkulacyjnych Giorgiego były zapiski o tym, że grupa pracowała nad powstrzymaniem działacza antyniewolniczego, który narobił sobie wrogów w rządzie mauretańskiemu, od zdobycia prestiżowej nagrody im. Sacharowa za prawa człowieka.

Naprawa PE. Czy jest możliwa?

Rewelacje zawarte w aktach Qatargate prawdopodobnie wznowią debatę w parlamencie na temat tego, czy ustawodawca zrobił wystarczająco dużo, by podobne zdarzenia się nie powtórzyły. Podczas gdy Parlament wprowadził zaostrzone procedury w odpowiedzi na skandal, wielu w Brukseli uważa reformy za połowiczne.

"Te dokumenty pokazują nam, że był to trwały, wieloletni wysiłek na rzecz nikczemnego wpływania na procedury parlamentarne" - powiedział dla POLITICO Nick Aiossa z Transparency International EU. Stało się to przez lata z wieloma osobami i nie zostało odkryte. Więc co jeszcze tam jest?”

"Reakcja Parlamentu była słaba, skromna i z pewnością nie mówi o powadze skandalu" - dodał Aiossa.

Daniel Freund, niemiecki eurodeputowany Zielonych, teez wyraził swój niepokój: „Wygląda na to, że program jest o wiele większy niż to, czego do tej pory się dowiedzieliśmy”. Zaznaczył, że głównym problemem było to, że Parlament nie przeprowadził wewnętrznego dochodzenia w sprawie wpływu rzekomych operacji na jego demokratyczne działania i decyzje.

Rzecznik parlamentu poinformował, że instytucja ta nie może przeprowadzić wewnętrznego dochodzenia w sprawie potencjalnej działalności przestępczej. W następstwie pierwszych zarzutów o korupcję Roberta Metsola przedstawiła 14 środków mających na celu wzmocnienie zapór ogniowych Parlamentu i poprawę przejrzystości. PE dołączył również do belgijskiej sprawy prawnej jako powód cywilny, aby "wyjąć, jeśli jakiekolwiek szkody w budżecie PE zostały wyrządzone w którymkolwiek z działań i odzyskać pieniądze" - powiedział rzecznik.