Płużański: Józewski contra komuna 8 lat ukrywał się przed bezpieką (FELIETON)

Po 1945 roku Józewski przebywając w okupowanej przez sowietów Warszawie, pozostał w podziemiu, współpracował z niepodległościowymi strukturami: Delegaturą Sił Zbrojnych i Zrzeszeniem Wolność i Niezawisłość. W 1953 roku aresztowany przez władze komunistyczne, skazany na dożywotnie więzienie, w 1956 roku uwolniony.
Urodzony 6 sierpnia 1892 roku w Kijowie, Henryk Józewski walczył o odzyskanie przez Polski niepodległości. Konspirację starał się łączyć ze sztuką. Jeszcze w Kijowie zaczął malować akwarele i portrety olejne. Potem utrzymywał znajomości z wieloma twórcami, m.in. z Marią Dąbrowską oraz skamandrytami.

Po przegranej wojnie obronnej 1939 roku, już w październiku Józewski współtworzył konspirację wojskową, a później konspiracyjną prasę. Idei niepodległości Polski – w starciu z dwoma okupantami Polski - pozostał wierny. W 1945 roku nie uznał, że Polska została przez sowietów wyzwolona i kontynuował działalność podziemną. Założył pismo Polska Niezawisła i kolejną grupę konspiracyjną - Polskie Stronnictwo Demokratyczne.

Józewski był jednym z najdłużej ukrywających się przed komunistami działaczy powojennego podziemia. W 1947 roku funkcjonariusze UB wpadli na jego trop i w końcu września 1947 roku przeprowadzili operację, mającą na celu jego schwytanie. Ale nie dali rady…
Henryk Józewski, doświadczony konspirator, wymknął się z obławy w Podkowie Leśnej i przedostał lasami do Milanówka. Po kilku dniach wyjechał do Warszawy. Ale stolica nie była bezpiecznym miejscem, dlatego - za namową przyjaciół – wyjechał na Śląsk.
Józewski trafił do Gliwic. Ukrywał się we Wrocławiu, Warszawie i Radomiu. Ostatecznie komunistyczna bezpieka aresztowała go w Jaszczowie na Lubelszczyźnie, 5 marca 1953 roku. Funkcjonariusze UB zatrzymali następnie współpracowników Józewskiego. Ich wspólny proces odbył się 14 września 1954 roku przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie.

Henryk Józewski, oskarżony o przestępczą i kontrrewolucyjną działalność oraz próbę obalenia ustroju PRL, został skazany na dożywotnie więzienie. W maju 1956 roku Wojskowy Sąd Garnizonowy w Warszawie na podstawie amnestii zmniejszył mu karę do 12 lat więzienia, a w listopadzie 1956 roku udzielił rocznej przerwy w odbywaniu kary na leczenie. Po październiku 1956 roku najpierw zmniejszono Józewskiemu karę do 5 lat, a później anulowano wyrok. Nigdy nie ubiegał się o rehabilitację.

W kwietniu 1981 roku Henryk Józewski zachorował i po przewiezieniu do szpitala zmarł 23 kwietnia 1981 roku. Spoczywa na Starych Powązkach w Warszawie.
Tadeusz Płużański