Uchodźcy z Ukrainy otrzymają kolejne świadczenia?

Na temat pomocy społecznej dla obywateli Ukrainy wypowiedział się w środę dyrektor Urzędu Kanclerskiego Wolfgang Schmidt (SPD). Stwierdził na portalu X, że w 2022 r. rząd federalny i krajowe podjęły decyzję o zwrocie dochodów utraconych w związku z wojną uchodźcom, będących obywatelami Ukrainy. Oszczędzono w ten sposób uchodźcom długotrwałego oczekiwania na wypłatę świadczeń spowodowanego rozpatrywaniem wniosków o azyl oraz odciążono urzędników niemieckich. Dlatego pomysł spotkał się z szerokim poparciem władz lokalnych na szczeblu gmin (Gemeinde).

Obecnie, zamiast otrzymywać zmniejszone świadczenia, które otrzymują osoby ubiegające się o azyl, zubożali Ukraińcy otrzymują świadczenie natychmiast po przyjeździe. Niemieckie Stowarzyszenie Okręgów naciska na zniesienie tak zwanego dochodu obywatelskiego dla niedawno przybyłych Ukraińców. Stowarzyszenie Miast, reprezentujące główne obszary miejskie Niemiec, pragnie jego utrzymania. Reinhard Sager, przewodniczący Niemieckiego Związku Powiatów i członek CDU, zaapelował, aby nowo przybyli uchodźcy ukraińscy otrzymywali świadczenia dla osób ubiegających się o azyl. Podkreślił, że tylko stali mieszkańcy Niemiec są uprawnieni do otrzymywania dochodu obywatelskiego, lecz jak pokazały sondaże, Ukraińcy nie są zainteresowani stałym korzystaniem z tego świadczenia i po zakończeniu konfliktu chce powrócić do ojczyzny. Przewodniczący niemieckiego związku miast, Markus Lewe, opowiada się za utrzymaniem obecnego systemu przyznawania dochodów obywatelom Ukrainy, ponieważ ułatwia to ich zatrudnienie w Niemczech. Według niego, dostęp do kursów językowych, pośrednictwa pracy lub szkoleń byłby znacznie trudniejszy", gdyby Ukraińcy musieli korzystać z systemu azylowego.

W rezultacie, znacznie pogorszyłyby się ich perspektywy zawodowe. Ogromnie wzrosło by również obciążenie administracyjne, z powodu nagłego, masowego napływu wniosków azylowych. Co więcej, według André Bergheggera, dyrektora generalnego niemieckiego stowarzyszenia miast i gmin, dochód obywatelski pozwala na bardziej kompleksowe szkolenia związane z uzyskaniem zawodu, niż zasiłek dla osób ubiegających się o azyl. Podkreśla jednak, że Niemcy przyjęły więcej uchodźców ukraińskich z UE niż jakikolwiek inny kraj. Bez względu na to, czy uchodźcy otrzymują dochód obywatelski, czy świadczenia dla osób ubiegających się o azyl, jedno jest pewne: ma to znaczenie dla miast. Dochód obywatelski opłaca rząd federalny. Według René Geißlera, profesora administracji publicznej na Uniwersytecie Technicznym w Wildau, władza centralna pokrywa również około 70% wydatków mieszkaniowych. Kolejne 30% musi zostać pokryte przez samorządy. Z kolei powiaty lub miasta na prawach powiatu od samego początku w pełni pokrywają koszty świadczeń dla osób ubiegających się o azyl. Niemniej jednak państwo zwraca je później. Czas potrzebny na zwrot różni się od siebie w zależności od regionu Przepisy UE nie wymagają, by Ukraińcy mieszkający w Niemczech otrzymywali dochód obywatelski. Niemieccy obywatele mogą liczyć na 563 euro rocznie od osoby. Niemniej jednak, często świadczenia są niższe w innych krajach.

Według badań zleconych przez Bundestag, opublikowanych przez WELT AM SONNTAG, uchodźcy wojenni w Szwecji otrzymują zaledwie 180 euro miesięcznie. Polska z kolei nie wypłaca żadnych długoterminowych dodatków finansowych; zamiast tego nowi pracownicy z Ukrainy otrzymują 70 euro na start. Według specjalistów zajmujących się migracją, niemieckie przywileje socjalne nie są czynnikiem zwiększającym napływ uchodźców. Niemniej jednak, wiele sąsiednich krajów przeczy tym stwierdzeniom. Według badania przeprowadzonego przez polskie władze dla Europejskiej Sieci Migracyjnej na początku 2023 r. zaobserwowano odpływ z kraju uchodźców, którzy nigdy nie zamierzali podejmować pracy. W tym okresie wymagano od nich pokrycie części kosztów utrzymania. Wśród powodów, dla których uchodźcy kontynuowali podróż do Niemiec, podawano przyjazny klimat społeczny kraju, dostępność ogólnych szkoleń językowych, możliwość odwiedzenia krewnych i przyjaciół już tam mieszkających, a także łatwy dostęp do opieki zdrowotnej i szkół.