Rząd bierze się za Fundusz Kościelny

Fundusz Kościelny funkcjonuje w Polsce od ponad 70 lat. Został powołany na mocy ustawy z 20 marca 1950 r. jako forma rekompensaty dla kościołów i innych związków wyznaniowych za przejęte przez państwo nieruchomości ziemskie. Z przejętych nieruchomości miała zostać utworzona masa majątkowa, z której dochód miał być dzielony między kościoły, proporcjonalnie do wielkości zabranych nieruchomości.

Koalicja Obywatelska szła do wyborów z hasłem likwidacji Funduszu Kościelnego. Po wybranych wyborach w październiku 2023 r. i objęciu władzy przez nową koalicję pojawiła się zapowiedź szybkiego przygotowania odpowiedniej ustawy.

,,Musi to być decyzja wiernych, a nie decyzja państwowa – tak, aby wszyscy mieli poczucie sprawiedliwości: jedni więzi z kościołem, a drudzy poczucie, że nie płacą na coś, na co nie chcą płacić pieniędzy” - na początku swojej kadencji zapowiadał premier Donald Tusk i to pomimo że w ustawie budżetowej na ten rok zaplanowano na ten cel rekordowa kwotę – 257 mln zł.

Zmiany stają się faktem

Projekt dotyczący wymienionych zmian miał być przedstawiony do końca marca. Wciąż jednak go nie ma.

,,Liczę na to, że prezentacja projektu dotyczącego Funduszu Kościelnego nastąpi przed sejmową przerwą wakacyjną - powiedział w radiu TOK FM wiceminister w KPRM Marek Krawczyk. Dodał, że nowy system prawdopodobnie będzie obowiązywać od stycznia. Wyjaśnił też, że zwłoka spowodowana jest tym, że „materia jest dosyć złożona”.

Chodzi też o to – jak zapewniał wiceminister – żeby zapewnić właściwe funkcjonowanie kościołom i związkom wyznaniowym i nie odcinać ich w jakiś radykalny sposób od finansowania, tylko wypracować też rozwiązanie przejściowe, które pozwoli wprowadzić ten nowy system.

Polityk przekazał też, że choć ostateczna decyzja dotycząca szczegółów nowych zasad finasowania kościołów i związków wyznaniowych jeszcze nie zapadła, to wszystko wskazuje na to, że będzie to odpis podatkowy. Zaznaczył, że pozostaje jeszcze pytanie ile tego podatku będzie można przekazać. Wstępne założenia, te jeszcze z 2012 i 2013 roku, mówiły o 0,5 proc. podatku. Ale już dzisiaj wiadomo, że to są pieniądze za małe, trzeba by tę kwestię jeszcze zweryfikować i ewentualnie tę wartość podnieść. Chodzi o to, jak zaznaczył wiceminister, by stworzyć mechanizm, który pozwoli funkcjonować kościołom i związkom wyznaniowym w odpowiedni sposób.

W połowie stycznia 2024 r. w Monitorze Polskim ukazało się zarządzenie o powołaniu Międzyresortowego Zespołu ds. Funduszu Kościelnego. Jego zadaniem będzie przeprowadzanie analiz i wypracowanie koncepcji zmiany funkcjonowania Funduszu Kościelnego oraz zmiany zasad finansowania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz ubezpieczenia zdrowotnego duchownych, działalności charytatywnej, oświatowo-wychowawczej i opiekuńczo-wychowawczej kościołów i innych związków wyznaniowych oraz odbudowy, konserwacji i remontów obiektów sakralnych i kościelnych o wartości zabytkowej.

Obecnie z Funduszu Kościelnego korzystają wszystkie działające legalnie w Polsce związki wyznaniowe, także te, które nie działały na terytorium Polski w 1950 r. i nie utraciły wówczas żadnych nieruchomości. Tych związków wyznaniowych jest 185.

W latach 2012-2013 trwały prace, które skończyły się przygotowaniem roboczego projektu i umowy między Konferencją Episkopatu Polski a rządem RP. Projekt został przedstawiony do konsultacji społecznych. Po czym prace przerwano i ich nie wznowiono.