Chwała Bohaterom! Płk Jan Szczurek-Cergowski ps. „Sławbor”

40 lat temu w Warszawie zmarł płk Jan Szczurek-Cergowski ps. „Sławbor”, oficer NOW i Armii Krajowej, Delegat Sił Zbrojnych oraz prezes Obszaru Zachodniego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Jan Szczurek-Cergowski urodził się 22 grudnia 1897 r. we wsi Cergowa na Podkarpaciu w rodzinie chłopskiej. Uczeń szkoły realnej w Krośnie, należał do tajnego skautingu oraz Związku Strzeleckiego. Przez kilka miesięcy 1914 r. służył w Legionach Polskich, skąd został zwolniony z powodu choroby. W czerwcu 1915 r. został wcielony do armii austriackiej, podczas I wojny światowej walczył na kilku frontach. Od marca 1919 r. był żołnierzem w Armii gen. Hallera we Włoszech i we Francji. W kwietniu tego roku powrócił wraz z nią do Polski. W okresie międzywojennym pełnił różne funkcje w Wojsku Polskim. Początkowo służył w korpusie oficerów uzbrojenia, nastepnie od 1926 r. w korpusie oficerów artylerii. Od maja 1933 r. był instruktorem w Szkole Podchorążych Artylerii w Toruniu, zaś od sierpnia 1936 r. dowódcą dywizjonu w 2 Pułku Artylerii Ciężkiej Ziemi Chełmskiej. Od kwietnia 1939 r. pełnił funkcję wykładowcy artylerii w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Podczas kampanii wrześniowej był oficerem sztabu w dowództwie artylerii 3 Dywizji Piechoty Legionów. Brał udział w bitwach pod Iłżą i Tomaszowem Lubelskim. Po zakończeniu działań wojennych podjął nieudaną próbę przekroczenia granicy w celu dostania się do Francji. Wydany przez przewodnika, dostał się do niemieckiej niewoli, z której zbiegł dwa tygodnie później. Od października 1939 r. działał w konspiracji na Zamojszczyźnie, początkowo w Służbie Zwycięstwu Polski i Związku Walki Zbrojnej. Wiosną 1941 r. wyjechał do Warszawy, gdzie przeszedł do Narodowej Organizacji Wojskowej, obejmując dowództwo jej Okręgu Stołecznego. W marcu 1942 r. po rozłamie w NOW przeszedł wraz z częścią podległego mu okręgu do Armii Krajowej. Podczas powstania warszawskiego dowodził „Podobwodem Śródmieście Południowe”, a następnie 72. Pułkiem Piechoty AK. Po klęsce powstania uniknął niewoli, uciekając z kolumny jeńców prowadzonej do Ożarowa. Po powrocie do stolicy kontynuował działalność konspiracyjną. Od października 1944 r. do momentu rozwiązania Armii Krajowej w styczniu 1945 r. dowodził Obszarem Zachodnim AK. Od kwietnia 1945 r. był Delegatem Sił Zbrojnych na ten obszar. Jesienią tego roku współtworzył Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość oraz objął zwierzchnictwo nad Obszarem Zachodnim WiN. Wybrany na Prezesa Zarządu Głównego Zrzeszenia 5 listopada 1945 r., jeszcze tego samego dnia został aresztowany. Na początku lutego 1947 r. skazany na 7 lat więzienia, został ułaskawiony dwa dni później. Aresztowany ponownie we wrześniu 1950 r., po trzech latach aresztu, w lipcu 1953 r. dostał wyrok 15 lat więzienia. Zwolniony w 1956 r., rok później został zrehabilitowany. Zmarł 14 listopada 1972 r. w Warszawie. Był wielokrotnie odznaczony, m.in. Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Źródło: dws-xip.pl