Ostatni polski prezydent Lwowa

Dziś mija 30. rocznica śmierci prof. Stanisława Ostrowskiego, ostatniego polskiego prezydenta Lwowa, trzeciego Prezydenta RP na uchodźstwie.

Stanisław Ostrowski urodził się 29 października 1892 r. we Lwowie w rodzinie powstańca styczniowego i Sybiraka. W rodzinnym mieście ukończył gimnazjum, po czym podjął studia na wydziale lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza.

Był członkiem Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego, w którym ukończył niższą szkołę oficerską. Od 1912 r. należał do konspiracyjnej Organizacji Młodzieży Narodowej.

W czasie I wojny światowej znalazł się w I Brygadzie Legionów, a następnie w Departamencie Wojskowym Naczelnego Komitetu Narodowego. W listopadzie 1918 r. brał udział w obronie Lwowa jako lekarz w szpitalu na Politechnice Lwowskiej.

W czasie wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. był naczelnym lekarzem ochotniczego 240. pułku piechoty Armii Ochotniczej. Za udział w walkach został odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V klasy i Krzyżem Walecznych. W 1922 r. przeszedł do rezerwy w stopniu kapitana.

W okresie międzywojennym poświęcił się pracy naukowej. Był asystentem w Klinice Dermatologicznej Uniwersytetu Warszawskiego, a po powrocie do Lwowa na tamtejszym uniwersytecie, gdzie w 1931 r. został docentem.

Od 1930 r. trzykrotnie zasiadał w Sejmie jako poseł z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. W 1934 r. został wybrany na wiceprezydenta, a dwa lata później na prezydenta Lwowa.

Obok pracy samorządowej udzielał się w rozmaitych stowarzyszeniach, był prezesem Związku Obrońców Lwowa, działał w Związku Legionistów.

Po wybuchu II wojny światowej, w czasie radzieckiej okupacji wschodniej Polski, został aresztowany przez NKWD. Początkowo był więziony we Lwowie i na moskiewskiej Łubiance, w której przesiedział dwa lata. Skazany na 8 lat łagrów został zesłany na Syberię.

Uwolniony po amnestii w 1941 r., ewakuował się z ZSRR wraz z armią Andersa na Bliski Wschód. Jako żołnierz 2. Korpusu Polskiego przeszedł do Włoch, gdzie pracował w szpitalach wojskowych.

Od 1946 r. przebywał w Wielkiej Brytanii. Pracował jako lekarz i ordynator oddziału dermatologicznego w miejscowości Penley, a następnie w szpitalu dla inwalidów wojennych w Mossley Mill w Liverpoolu.

W 1962 r. przeszedł na emeryturę i zamieszkał w Londynie. Poświęcił się wówczas działalności politycznej i społecznej. Brał czynny udział w pracach Związku Lekarzy Polskich w Londynie, któremu przez pewien czas prezesował. Był czynnym członkiem Ligi Niepodległości oraz Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, należał do Związku Legionistów.

Jako honorowy prezes Koła Lwowian uczestniczył w pracach na rzecz polskich Kresów. Patronował ufundowaniu pamiątkowej tablicy Orląt Lwowskich w londyńskim kościele św. Andrzeja Boboli, którą odsłonięto w 1963 r.

Zaangażowany w sprawę polską brał udział w pracach rządu na emigracji. 9 kwietnia 1972 r. został zaprzysiężony na Prezydenta Rzeczypospolitej na uchodźstwie. Piastując to stanowisko, doprowadził do zjednoczenia skłóconej od 1954 r. polskiej emigracji, w wyniku czego powstała Rada Tymczasowa, a następnie Rada Narodowa RP.

Swoim autorytetem wspierał starania Polonii o postawienie w Londynie pomnika zamordowanym w Katyniu oficerom. Należał do fundatorów Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego, patronował Bibliotece Polskiej w Londynie oraz innym polskim ośrodkom. W kwietniu 1979 r., po upływie siedmioletniej kadencji, przekazał urząd Prezydenta RP następcy Edwardowi Raczyńskiemu.

Zmarł 22 listopada 1982 r. w Londynie. Pochowany został w Newark, na cmentarzu lotników polskich, obok grobów poprzednich prezydentów: Władysława Raczkiewicza i Augusta Zaleskiego, a także grobu gen. Władysława Sikorskiego.

Za działalność polityczną i społeczną został odznaczony m.in. Orderem Orła Białego oraz Wielką Wstęgą Orderu Polonia Restituta.

Zobacz także:

Zrozumieli, że się nie poddamy - wywiad z nowym prezesem Związku Polaków na Białorusi Mieczysławem Jaśkiewiczem >>

Paweł Brojek
źródło: lwow.home.pl
fot: prezydent.pl