Setna rocznica śmierci Władysława Bełzy, autora „Katechizmu polskiego dziecka”

Był znanym w okresie zaborów animatorem życia kulturalnego i oświatowego, nazywano go piewcą polskości. Na trwałe zapisał się przede wszystkim w czasopiśmiennictwie i literaturze dla majmłodszych. Jego poezja krzewiła uczucia patriotyczne i popularyzowała tradycyjne wartości moralne. Władysław Bełza urodził się 17 października 1847 r. w Warszawie. Po ukończeniu gimnazjum rządowego w Warszawie, w 1865 r. rozpoczął naukę w szkole oficerskiej w Kazaniu. W latach 1866 - 1868 studiował literaturę w Szkole Głównej w Warszawie. Publikował w stołecznych tygodnikach „Przyjaciel Dzieci” i „Przegląd Tygodniowy”. W 1863 r. zadebiutował na łamach pierwszego z nich wierszem „Deszczyk wiosenny”. Cztery lata później wydał zbiór poetycki „Podarek dla grzecznych dzieci”, w którym zawarł tematy i idee przewijające się w jego późniejszej twórczości. W 1868 r. zamieszkał w Krakowie, gdzie pełnił obowiązki lektora ociemniałego poety Wincentego Pola. Dzięki jego pomocy wydawał kolejne tomiki dla dzieci. Rok później przeniósł się do Poznania, gdzie był jednym z założycieli „Tygodnika Wielkopolskiego”, poświęconego obronie polskości. Założył także pismo dla dzieci noszące tytuł „Promyk”, który przez wiele miesięcy redagował. Na terenie Poznania zabiegał o założenie teatru polskiego, samemu angażując się w zbieranie składek na ten cel. Za sprawą prowadzonej przez siebie działalności narodowej pod koniec 1871 r. otrzymał nakaz niezwłocznego opuszczenia granic państwa pruskiego. Wiele podróżował, przez krótki czas przebywał w Pradze, skąd w lutym 1872 r. wyjechał do Lwowa, gdzie osiadł już na stałe. Kontynuował działalność publicystyczną pisząc artykuły do lwowskich gazet: „Dziennika Polskiego” i „Gazety Narodowej”. W 1882 r. został zatrudniony w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich. Początkowo pełnił funkcję skryptora nadzorującego czytelnię dla młodzieży, od 1891 r. pracował jako sekretarz administracyjny Instytutu i naczelnik wydawnictwa książek szkolnych. Jako animator miejscowego życia kulturalnego, oświatowego i prasowego zainicjował powstanie wielu stowarzyszeń i organizacji. W 1880 r. założył Koło Literacko-Artystyczne, a w 1883 r. wraz z Józefem Ignacym Kraszewskim - Macierz Polską, pierwszą na polskich ziemiach organizację propagującą oświatę wśród społeczeństwa polskiego poprzez wydawanie i rozpowszechnianie tanich wydawnictw. W 1886 r. z jego inspiracji powstało lwowskie Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza. Nadal publikował z myślą o młodym czytelniku, powstawały kolejne poematy: „Zaklęte dzwony. Legenda z dziejów polskich” i „Dawni królowie tej ziemi. Treść dziejów polskich dla dzieci...”. W 1900 r. światło dzienne ujrzał słynny zbiór poezji „Katechizm polskiego dziecka”, w którym zamieścił znany powszechnie wiersz zaczynający się od słów: „Kto ty jesteś? — Polak mały...”. Władysław Bełza zmarł we Lwowie 29 stycznia 1913 r. Został pochowany w alei zasłużonych na Cmentarzu Łyczakowskim. Dziś mija 100 lat od jego śmierci. Paweł Brojek źródło: lwow.home.pl