Życiowe piętno jednego kieliszka

9 września w wielu krajach obchodzony jest Dzień Świadomości FASD. To ważne wydarzenie bowiem badania pokazują, że w Polsce duży odsetek kobiet w ciąży pije alkohol. Może to powodować poważne zaburzenia umysłowe i fizyczne dziecka rozwijającego się w ich łonie, fachowo nazywane FASD - Spektrum Alkoholowych Uszkodzeń Płodu (Fetal Alkohol Spectrum Disorder).

Aby spowodować FASD nie trzeba dużo pić. Czasem wystarczy szklanka napoju zmieszanego z alkoholem, kilka kieliszków wina lub piwa. Z badań wynika, że nawet niewielkie ilości alkoholu mogą uszkadzać różne narządy dziecka w okresie prenatalnym, w szczególności mózg. Dopiero od niedawna w różnych krajach prowadzone są badania mające ustalić, ile dzieci rodzi się z zaburzeniami poalkoholowymi.

Problem picia alkoholu przez kobiety w ciąży potwierdzają wyniki badań ogólnopolskich oraz przeprowadzonych w województwie pomorskim. Wynika z nich, że: duży odsetek kobiet w ciąży pije alkohol, a świadomość społeczna dotycząca wpływu alkoholu na płód jest niska. W badaniach gdańskich co trzecia ankietowana kobieta ujawniła, że piła alkohol w ciąży. Zdecydowana większość kobiet twierdzi, że pije niewielkie ilości alkoholu, ale przecież w ciąży każda jego dawka jest niebezpieczna dla płodu. Badania wskazują, że dzieci z FASD rodzi się więcej niż dzieci z zespołem Downa.

Tymczasem na polskich uczelniach medycznych tematyka związana z FASD jest podejmowana w niewielkim zakresie. To zapewne powoduje, że położne i ginekolodzy okazjonalnie informują kobiety w ciąży o konieczności zachowania całkowitej abstynencji alkoholowej. W opłakanym stanie jest również diagnoza FASD. Lekarze pediatrzy oraz lekarze specjaliści zajmujący się leczeniem dzieci rzadko kwalifikują wspomniane zaburzenia jako FASD, ponieważ nie są szkoleni w tym zakresie. Jeśli zaś nie rozpozna się FASD odpowiednio wcześnie, nie udzieli dziecku fachowej pomocy, rozwijają się u niego wtórne objawy: zaburzenia emocjonalne, zaburzenia zachowania, depresje. Często takie dzieci popadają w konflikty z prawem, uzależniają się od alkoholu czy innych środków uzależniających, nie kończą szkoły przez co grozi im wykluczenie społeczne.

Z uwagi na istotne konsekwencje tego stanu rzeczy konieczna jest szeroka edukacja, dotyczącą wpływu alkoholu na dziecko rozwijające się w łonie matki. Kampania taka powinna obejmować: działania profilaktyczne informujące o skutkach picia alkoholu w ciąży nie tylko młode kobiety, lecz także całe społeczeństwo poprzez artykuły w prasie, spoty, audycje radiowe i telewizyjne czy dostępne w ośrodkach zdrowia broszury, ulotki i plakaty. Równie ważne jest przygotowanie kadry medycznej do prowadzenia diagnozy, terapii i rehabilitacji osób z FASD. Konieczne jest zatem wprowadzenie tematyki FASD do programów studiów medycznych i szkoleń podyplomowych dla lekarzy, psychologów, fizjoterapeutów i logopedów, a także przygotowanie oferty terapii dla kobiet w ciąży uzależnionych od alkoholu.