AK-AKO-WiN oraz NSZ-NZW w walce z komunistyczną okupacją w powiecie Ostrów Mazowiecka

Odrodzenie narodowe musi się opierać na odrodzeniu tożsamości narodowej nie tylko w Warszawie czy innych dużych miastach, ale i na odrodzeniu narodowym w mniejszych miejscowościach. Na przywróceniu do lokalnej pamięci bohaterów, Żołnierzy Wyklętych, od dekad skazanych na zapomnienie przez komunistów. By młodzi mieszkańcy małych i średnich miejscowości byli świadomi swojej lokalnej historii, by dostrzegli swoje miejsce w sztafecie pokoleń. By dostrzegli, że Polska, patriotyzm, to nie jakaś odległa idea, tylko ich lokalna sprawa. By z perspektywy historycznej spojrzeli na otaczający ich lokalny świat, miejsca, osoby i zdarzenia. Doskonałym przykładem troski o lokalną pamięć historyczną jest wydana przez warszawski IPN 752-stronicowa monografia „Powiat Ostrów Mazowiecka w pierwszej dekadzie rządów komunistycznych". Jak piszą wydawcy „to szósty już tom z regionalnej serii „Mazowsze i Podlasie w ogniu 1944–1956". Przedstawia dzieje podziemnych struktur niepodległościowych AK-AKO-WiN oraz NSZ-NZW, a także działania strony komunistycznej, zwłaszcza aparatu represji, skierowane przeciwko społeczeństwu i podziemiu tego regionu. Tom, będący wynikiem prac zespołu historyków z warszawskiego oddziału IPN oraz badaczy z nim współpracujących, pokazuje skalę oporu społeczeństwa Ziemi Ostrowskiej i skalę represji zastosowanych przez komunistów. Szczególnie wiele uwagi poświęca Obwodowi AK-AKO-WIN Ostrów Mazowiecka, który stał się ośrodkiem oporu oddziałującym na sąsiednie powiaty (tzw. Wielki Obwód). W efekcie swym zakresem terytorialnym tom obejmuje nie tylko powiat ostrowski w jego obecnym kształcie, ale też szeroko rozumiany styk z powiatami Wysokie Mazowieckie, Zambrów, Wyszków, Pułtusk, Ostrołęka, a nawet Radzymin i Węgrów. Materiał zaprezentowany w tej książce uzmysławia długość i zaciętość oporu mieszkańców Ziemi Ostrowskiej przeciwko reżimowi komunistycznemu. Publikację „Powiat Ostrów Mazowiecka w pierwszej dekadzie rządów komunistycznych" rozpoczyna wstęp Tomasza Łabuszewskiego i teksty: Kazimierza Krajewskiego „Podziemie niepodległościowe w powiecie Ostrów Mazowiecka (wrzesień 1944 – grudzień 1952)", „Kalendarium akcji zbrojnych podziemia niepodległościowego na terenie powiatu Ostrów Mazowiecka w latach 1945–1954", Tomasza Łabuszewskiego „Działalność operacyjna Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Ostrowi Mazowieckiej", Mariusza Bechty „Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Ostrowi Mazowieckiej w latach 1944–1954 (ludzie i metody działania", Waldemara Brendy „Polska Partia Robotnicza i stosunki polityczne w powiecie Ostrów Mazowiecka w drugiej połowie lat czterdziestych", Krzysztofa Kacprzaka „Straty osobowe powiatu Ostrów Mazowiecka w latach 1944–1954". Publikacje zamyka wybór dokumentów AK-AKO-WiN, NSZ-NZW, UB, MO, KBW w opracowaniu Kazimierza Krajewskiego.