Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zaangażował się w działalność Związku Polaków w Prusach Wschodnich. Po przegranym plebiscycie szykanowany przez władze niemieckie opuścił rodzinne strony i rozpoczął pracę w Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Aresztowany po wybuchu II wojny światowej, pod koniec maja 1940 r. zginął śmiercią męczeńską w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen.

Władysław Demski przyszedł na świat 5 sierpnia 1884 r. w Straszewie pod Kwidzynem na Pomorzu, w rodzinie rolniczej pielęgnującej polskie tradycje patriotyczne. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Straszewie podjął naukę w Collegium Marianum w Pelplinie i Gimnazjum w Braniewie. Egzamin maturalny zdał w 1906 r., po czym rozpoczął studia w Wyższym Seminarium Duchownym w Braniewie.

Po przyjęciu świeceń kapłańskich w 1910 r. pracował jako wikariusz w polskich parafiach we Wrzesinie, Barczewie i Biskupcu. W czasie I wojny światowej został wcielony do wojska niemieckiego i pełnił służbę w szpitalu wojskowym w Królewcu. Od 1919 r. posługiwał w Starym Targu na Powiślu, prowadząc jednocześnie działalność społeczną i oświatową wśród miejscowych Polaków.

W okresie poprzedzającym plebiscyt na Warmii i Mazurach był aktywnym działaczem na rzecz przyłączenia tych terenów do Polski. Angażował się w prace Związku Polaków w Prusach Wschodnich, był też członkiem Warmińskiej Rady Ludowej i wiceprezesem Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Powiślu. Podczas plebiscytu współpracował z Warmińskim Komitetem Plebiscytowym.

Gdy objęte plebiscytem ziemie pozostały przy Niemczech, został zmuszony przez tamtejsze władze do opuszczenia Powiśla. W 1922 r. przeniósł się do Inowrocławia, gdzie został prefektem w tamtejszym gimnazjum. Początkowo uczył religii, a po ukończeniu studiów filologii klasycznej w Poznaniu został nauczycielem języka greckiego i łacińskiego.

Opiekował się kółkiem filologicznym i czytelnią uczniowską. Zafascynowany literaturą i kulturą antyku, przekazywał swoją pasję młodzieży. Współpracował też z „Dziennikiem Kujawskim” i działał w Sodalicji Mariańskiej.

Po wybuchu II wojny światowej, w październiku 1939 r. został proboszczem parafii Najświętszej Maryi Panny. Miesiąc później upomniały się u niego władze niemieckie, pamiętające o jego propolskiej plebiscytowej działalności. Zatrzymany wraz z kilkudziesięcioma innymi kapłanami, został początkowo osadzony w inowrocławskim więzieniu a później w obozach przejściowych w Świeciu, Górnej Grupie i Gdańsku-Nowym Porcie.

W lutym 1940 r. trafił do obozu koncentracyjnego w Stutthofie, skąd dwa miesiące później został przewieziony do Sachsenhausen. Zmarł 28 maja 1940 r., kilka dni po tym, jak został skatowany przez niemieckich strażników za to, że nie chciał podeptać różańca.

W 1999 r. ks. Władysław Demski został beatyfikowany przez papieża Jana Pawła II w grupie 108 męczenników z czasów II wojny światowej. Od 2010 r. jest jednym z patronów Kapłanów Diecezji Elbląskiej.

opr. Paweł Brojek
Źródło: demski.edu.pl

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.