Index librorum prohibitorum znany u nas lepiej jako "Indeks ksiąg zakazanych" to jeden z dokumentów budzących najsilniejsze emocje w dziejach i świata. Przeciwnicy Kościoła podkreślają, że jest to jeden z przykładów kontrolowania wiernych i zwalczania odkryć naukowych. A sam indeks historią odległą nie jest - ostatnia edycja ukazała się w 1948.
Dokument po raz pierwszy ukazał się w roku 1559 za pontyfikatu papieża Pawła IV. Wedle określeń wielu przeciwników Kościoła w owym czasie tracił On swój autorytet na rzecz protestantyzmu, uważnie więc obserwował pozycje niezgodne z jego naukami, a te były dość częste wskutek upowszechnienia druku.
Od tej pory pod groźbą ekskomuniki nie wolno było czytać bez zezwolenia władz kościelnych ani rozpowszechniać książek umieszczonych w spisie.
A w spisie znajdowały się książki, które prezentowały treści niezgodne z nauką Kościoła, czy to ze względu na okultyzm (np. książki o chiromancji), dwuznacznie pojmowaną moralność (,,Książę") czy odkrycia naukowe (rzekomo) sprzeczne z Biblią (,,O obrotach sfer niebieskich").
Choć Indeks nie ma już mocy prawnej od 1966 roku, to wciąż budzi duże emocje, nie tylko wśród osób krytykujących Kościół katolicki. Pamiętamy przecież ile kontrowersji, a nawet nadinterpretacji wywołał ,,Kod Leonarda da Vinci". Nie tylko niektórzy krytycy literaccy, ale i wierni zaczęli sobie zadawać pytanie, czy katolik może czytać tę książkę. Nad tym wszystkim wciąż unosi się duch Indeksu.
Wśród francuskich autorów, których przynajmniej jedno dzieło było wpisane do Indeksu Ksiąg Zakazanych znalazł się: Honoré de Balzac,
Simone de Beauvoir, René Descartes; włoskich: Giacomo Casanova, Giordano Bruno, Giovanni Boccaccio, a polskich: Biernat z Lublina, Andrzej Frycz Modrzewski, Mikołaj Rej, Andrzej Towiański czy Adam Mickiewicz.
Index librorum prohibitorum do dziś budzi wiele kontrowersji - oto kolejny dowód, jak bardzo przeszłość staje się argumentem w dyskusji - szczególnie w kwestii wpływów Kościoła.
