Uroczystość Niepokalanego Poczęcia

Dziś uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Jak co roku po południu Benedykt XVI złoży hołd Niepokalanej na Placu Hiszpańskim w Rzymie. Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Maryi ogłosił papież Pius IX, 8 grudnia 1854 r.

Dogmat wiary o Niepokalanym Poczęciu Maryi Ojciec Święty ogłosił bullą Ineffabilis Deus. Uroczystość odbyła się Bazylice św. Piotra w Rzymie w obecności 54 kardynałów i 140 arcybiskupów i biskupów. Pius IX napisał:

„Ogłaszamy, orzekamy i określamy, że nauka, która utrzymuje, iż Najświętsza Maryja Panna od pierwszej chwili swego poczęcia - mocą szczególnej łaski i przywileju wszechmocnego Boga, mocą przewidzianych zasług Jezusa Chrystusa, Zbawiciela rodzaju ludzkiego - została zachowana nietknięta od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego, jest prawdą przez Boga objawioną i dlatego wszyscy wierni powinni w nią wytrwale i bez wahania wierzyć”.

Oznacza to, że jeśli ktoś zaprzeczałby temu dogmatowi stałby się odstępcą i winnym herezji. W konsekwencji sam wyłączyłby się ze społeczności Kościoła.

 

Historia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu

Sięga ona pierwszych wieków chrześcijaństwa. Liczni teologowie i pisarze wskazywali na szczególną rolę i szczególne wybranie Maryi spośród wszystkich ludzi. Ojcowie Kościoła nieraz nazywali Ją czystą, bez skazy, niewinną. Już w VII wieku w Kościele greckim, a w VIII w. w Kościele łacińskim ustanowiono święto Poczęcia Maryi.

Jednak mimo to teologowie, szczególnie św. Bernard i św. Tomasz z Akwinu zakwestionowali wiarę w Niepokalane Poczęcie Maryi. Twierdzili, że przeczyłoby to dwóm innym dogmatom: powszechności grzechu pierworodnego oraz konieczności powszechnego odkupienia wszystkich ludzi, a więc także i Maryi. Problem ten zgłębił, w XIII w., Jan Duns Szkot, który wskazał, że uchronienie Bożej Rodzicielki od grzechu pierworodnego dokonało się już mocą odkupieńczego zwycięstwa Chrystusa.

Papież Sykstus IV, w 1477, ustanowił w Rzymie święto Poczęcia Niepokalanej, które od czasów Piusa V (+ 1572 r.) zaczęto obchodzić w całym Kościele. Maryja potwierdziła ogłoszony zaledwie cztery lata wcześniej dogmat w czasie objawień w Lourdes w 1858 r.. Bernardecie Soubirous przedstawiła się mówiąc: "Jestem Niepokalane Poczęcie".

Co oznacza Niepokalane Poczęcie?

Od chwili swojego poczęcia Maryja była zachowana nie tylko od wszelkiego grzechu, którego mogłaby się dopuścić, ale również od dziedziczonego przez nas wszystkich grzechu pierworodnego. Stało się tak, mino że nie była wtedy jeszcze Matką Boga. Bóg jednak, ze względu na przyszłe zbawcze wydarzenie Zwiastowania, uchronił Maryję przed grzesznością. Maryja była więc poczęta w łasce uświęcającej, wolna od wszelkich konsekwencji wynikających z grzechu pierworodnego, np. śmierci- stąd w Kościele obchodzimy uroczystość Jej Wniebowzięcia, a nie śmierci. Przywilej ten nie miał tylko charakteru negatywnego- braku grzechu pierworodnego. Posiadał on również charakter pozytywny, który wyrażał się pełnią łaski w życiu Maryi.

Niepokalane Poczęcie Maryi w Kościele Wschodnim

Kościół na Wschodzie nigdy tej prawdy nie ogłaszał, gdyż była ona na Wschodzie powszechnie wyznawana i praktycznie nie miała przeciwników
Na co jednak warto zwrócić uwagę- teologia rozróżnia niepokalane poczęcie i dziewicze poczęcie. Niepokalane poczęcie dotyczy ustrzeżenia Maryi od chwili Jej poczęcia od grzechu pierworodnego: przywilej, cud w porządku moralnym. Dziewicze poczęcie polega natomiast na tym, że Maryja poczęła w sposób dziewiczy "za sprawą Ducha Świętego" Boga- Człowieka, Jezusa Chrystusa (przywilej, cud w porządku natury).

Kościół Wschodni ustalił tylko jeden typ ikonograficzny w X w. Obraz przedstawia spotkanie św. Joachima ze św. Anną przy Złotej Bramie w Jerozolimie. W tym bowiem momencie według tradycji wschodniej miał nastąpić moment poczęcia Maryi. Ikonografia zachodnia jest bogatsza i bardziej różnorodna. Do najdawniejszych typów Niepokalanej (XV w.) należy Niewiasta z Apokalipsy, "obleczona w słońce".

Od czasu objawienia w Lourdes powstał nowy typ. Ostatnio bardzo często spotyka się także Niepokalaną z Fatimy. Dokoła obrazu Niepokalanej często umieszczano symbole biblijne: zamknięty ogród, lilię, zwierciadło bez skazy, cedr, arkę Noego.

Jak czcimy Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny?

Zgodnie z kanonem 1246 Kodeksu Prawa Kanonicznego w dniu dzisiejszym mamy obowiązek uczestniczyć w Eucharystii. Jednak na mocy dekretu Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z 4 marca 2003 r. Polacy są zwolnieni z tego obowiązku (ze względu na fakt, że nie jest to dzień ustawowo wolny od pracy).Zatem nie jesteśmy zobowiązani do udziału we Mszy św. i powstrzymania się od prac niekoniecznych. Jeśli jednak mamy taką możliwość- powinniśmy wziąć udział w Eucharystii.

Na co dzień, zwłaszcza w sanktuariach maryjnych, Niepokalane Poczęcie NMP czczone jest poprzez śpiew Godzinek ku czci Najświętszej Maryi Panny. Powstały one według wzoru pacierzy kapłańskich (brewiarza), zachowały ich modlitwę wspólną i hymny rozpoczynające poszczególne godziny.

8 grudnia 1953 roku po raz pierwszy na Jasnej Górze wybrzmiał Apel Jasnogórski. Modlitwie przewodniczył o. Jerzy Tomziński. Od tego czasu codziennie o 21.00 w kaplicy gromadzą się wierni by swoje modlitwę w intencji Polski i Kościoła kierować do Królowej Polski.

Agata Bruchwald