70. rocznica śmierci Władysława Pacholczyka - współorganizatora NOW i NSZ

Urodził się 7 sierpnia 1903 r. w Jeżowie na Kielecczyźnie. Z wykształcenia nauczyciel, działał w Stronnictwie Narodowym i Obozie Wielkiej Polski na terenie powiatów Opoczno i Końskie.

Przez kilka lat pełnił funkcję prezesa struktur powiatowych SN w Opocznie. Od 1931 r. do wybuchu wojny był członkiem Rady Naczelnej Stronnictwa. W 1934 r., podobnie jak wielu innych narodowców, został aresztowany i osadzony jako więzień polityczny w obozie w Berezie Kartuskiej. W sumie spędził tam blisko rok.

Po wybuchu II wojny światowej, w listopadzie 1939 r. był organizatorem, a następnie dowódcą struktur powiatowych Narodowej Organizacji Wojskowej w Opocznie. Od lutego 1940 r. działał w Sztabie Komendy Okręgu NOW w Radomiu, a czwartym kwartale tego roku został przeniesiony do Komendy Głównej w Warszawie.

Jako przeciwnik scalenia NOW z Armią Krajową w 1942 r. wszedł w skład Komendy Głównej Narodowych Sił Zbrojnych, których był współorganizatorem. Przez dwa lata był członkiem wojennego Zarządu Głównego SN, pełniąc funkcję kierownika Wydziału Organizacyjnego.

Z początkiem 1944 r. opowiedział się za podporządkowaniem NSZ Komendzie Głównej AK. W kwietniu tego roku wszedł w skład Zarządu Głównego SN „Kwadrat”. Po scaleniu został szefem Wydziału Organizacyjnego KG NSZ.

Po klęsce powstania warszawskiego wyszedł ze stolicy wraz z ludnością cywilną. Przebywał m.in. w Radomiu i Kielcach, nawiązując kontakty organizacyjne z NSZ oraz tworzącymi się strukturami Narodowego Zjednoczenia Wojskowego.

Władysław Pacholczyk został zastrzelony 20 grudnia 1944 r. w Częstochowie, przez grupę Otmara Wawrzkowicza wywodzącego się ze Związku Jaszczurczego (ZJ). Dwa miesiące wcześniej z rąk tej samej grupy zginął komendant niescalonego NSZ, Stanisław Nakoniecznikoff-Klukowski.

Przyczyną obu zabójstw była najprawdopodobniej chęć zapobieżenia ewentualnemu połączeniu NSZ-AK i niescalonego NSZ, co wiązałoby się z utratą wpływów w zjednoczonej już organizacji przez Grupę Szańca, której Związek Jaszczurczy był zbrojnym ramieniem. Pacholczyk, cieszący się dużym autorytetem zarówno w gronie żołnierzy NSZ, jak i AK, jako teoretyczny pośrednik w rozmowach mógł być uważany za zagrożenie.

Władysław Pacholczyk został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Narodowego Czynu Zbrojnego.

opr. Paweł Brojek
Źródło i fot.: 1944.pl

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.