70. rocznica śmierci Stefana Niebudka – narodowca, który zginął w Auschwitz

Czy dziś narodowca z lat 30. i autora zbioru reportaży z faszystowskich Włoch pt. „W kraju czarnych koszul” Gazeta Wyborcza nazwałaby „nazistą”? Zapewne. Tymczasem za konspirację przeciw nazistom zginął w Auschwitz i do dziś nie ma grobu.

Stefan Niebudek urodził się 13 marca 1910 r. w Częstochowie. Po ukończeniu szkoły powszechnej, w 1920 r. rozpoczął naukę w Państwowym Gimnazjum im. R. Traugutta w Częstochowie. W szkole średniej należał do Narodowej Organizacji Gimnazjalnej - ideowo-wychowawczej organizacji przedwojennej endecji, prowadzącej działalność na terenie gimnazjów.

W 1928 r. podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Uczestniczył w pracach Bratniej Pomocy Studenckiej oraz Koła Prawników, działał też w Sodalicji Mariańskiej będącej katolickim stowarzyszeniem świeckich. W 1932 r. został wybrany sekretarzem generalnym Naczelnego Komitetu Akademickiego. Należał też do Młodzieży Wszechpolskiej oraz Obozu Wielkiej Polski.

Po ukończeniu studiów w 1933 r. rozpoczął aplikację adwokacką w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie. Zajmował się również publicystyką, pisał dla „Gazety Warszawskiej”, „Prosto z Mostu” i „Myśli Narodowej”.

W 1934 r. został działaczem Sekcji Młodych Stronnictwa Narodowego, kierował sekcją Okręgu Częstochowa. Jednocześnie objął stanowisko redaktora naczelnego częstochowskiego tygodnika „Gazeta Narodowa”.

Jeszcze w tym samym roku zasiadł wśród władz Stronnictwa Narodowego, wchodząc w skład jego Rady Naczelnej, a następnie od lutego 1935 r. Komitetu Głównego oraz Zarządu Głównego, w którym pełnił m.in. funkcję kierownika Wydziału Propagandy.

Kontynuował działalność publicystyczną, był autorem zbioru reportaży z Włoch pt. „W kraju czarnych koszul” z 1937 r., w których przestrzegał przed groźbą faszyzmu. Opublikował też drukiem „Przytyk – wielki proces Polaków z Żydami” zawierający relację z procesu sądowego w Radomiu po zajściach polsko-żydowskich w marcu 1936 r. w podradomskim miasteczku Przytyk.

Należał do Narodowego Zrzeszenia Adwokatów, jako jego lider wybrany został w 1938 r. na zastępcę gospodarza Izby Adwokackiej.

Wkrótce po wybuchu II wojny światowej opuścił Warszawę i przeniósł się do majątku rodziców pod Łęczycą. Podczas okupacji działał w zarządzie konspiracyjnego Stronnictwa Narodowego „Kwadrat”, wspomagał też Radę Główną Opiekuńczą – polską organizację charytatywną.

18 maja 1941 r. został aresztowany przez gestapo i osadzony wraz z innymi działaczami stronnictwa w więzieniu przy alei Szucha. Po kilku miesiącach przesłuchań, w lipcu 1941 r. wywieziono go do Auschwitz.

Mimo zagrożenia brał czynny udział w obozowym ruchu oporu. Zaangażowanie w konspiracyjną pomoc dla współwięźniów przypłacił życiem, 14 stycznia 1943 r. został rozstrzelany. Miał 33 lata.

Na zewnętrznej ścianie kościoła św. Karola Boromeusza na warszawskich Powązkach znajduje się upamiętniająca go tablica.


Paweł Brojek
źródła: endecja.pl, absolwent.traugutt.net