Muzeum w Wilanowie w nowej odsłonie

O projekcie

Projekt „Restauracja i zabezpieczenie symbolu polskiego dziedzictwa kulturowego – Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie” był współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Wkład własny wyniósł ponad 4 mln zł, dofinansowanie z UE – prawie 11 mln zł.

Projekt – z punktu widzenia wszystkich dotychczas zrealizowanych przez Muzeum inwestycji – był najważniejszym zadaniem rewaloryzacyjnym od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, a więc od 2004 r. To ogromnie ważne przedsięwzięcie, zarówno z punktu widzenia „odkłamywania” historii rezydencji, jak i jej zabezpieczenia i przygotowania do dalszego rozwoju i szerszego otwarcia się ku publiczności. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż planowane prace zakładały zabezpieczenie i usunięcie zagrożeń (powstałych ostatnio) dla funkcjonowania efektów zrealizowanych uprzednio projektów. Ponadto wszystkie merytoryczne elementy zawarte w składanej aplikacji miały charakter działań interwencyjno-zabezpieczających, których niewykonanie groziło bezpowrotną utratą bezcennej zabytkowych obiektów wchodzących w skład wilanowskiego zespołu pałacowo-ogrodowego.

Zakres projektu

W ramach projektu zrealizowane zostały prace konserwatorskie oraz dokumentacyjne i zabezpieczające w Galeriach Ogrodowych i Lapidarium na parterze pałacu, modernizacja sal wystawowych galerii ogrodowych na piętrze pałacu, konserwatorski remont dachu skrzydła północnego Pałacu, roboty remontowe i zabezpieczające w budynku Oranżerii, konserwacja czterech figur Herkulesów wraz z postumentami oraz wykonanie ich kopii, a także trójwymiarowa dokumentacja wybranej kolekcji zbiorów.

Zaplanowane i przeprowadzone prace wynikały z konieczności zabezpieczenia i zakonserwowania unikalnej na skalę Polski XVII-wiecznej zabytkowej substancji malarskiej i dekoratorskiej, znajdującej się w przestrzeni sufitów w galeriach na parterze pałacu, która w wyniku działania czynnika czasu uległa znacznej destrukcji i wymagała podjęcia natychmiastowych prac interwencyjno-konserwatorskich. Z tych samych powodów pracom konserwatorskim musiały zostać poddane cztery XVIII-wieczne rzeźby parkowe, które w ostatnich latach, w związku ze wzrastającymi w stolicy zanieczyszczeniami metropolitarnymi i atmosferycznymi uległy przyśpieszonej destrukcji. Także dach nad skrzydłem północnym pałacu, poddawany w ostatnich latach częstym interwencjom awaryjnym, wymagał przeprowadzenia kompleksowej i niezwłocznej wymiany. Dodatkowo projekt umożliwił także zabezpieczenie budynku Oranżerii poprzez wykonanie prac remontowych i zabezpieczających z zakresu wykonania izolacji pionowych i poziomych w związku z cyklicznym zalewaniem piwnic tego budynku. Najważniejszy element projektowy dotyczy konieczności odtworzenia historycznego układu architektonicznego przestrzeni galerii ogrodowych na pierwszym piętrze pałacu, które w latach powojennych zostały zniszczone poprzez niehistoryczne działania remontowe. W wyniku tych działań obie galerie utraciły swoje pierwotne architektoniczne kształty na rzecz modernistycznych, a więc nie licujących z barokowymi wnętrzami przestrzeni.

Ostatnim elementem realizacji projektu, była potrzeba kontynuacji rozpoczętego procesu digitalizacji i uzupełnienia muzealnej bazy cyfrowej, służącej ucyfrowieniu, przechowywaniu i zabezpieczeniu (w tym również w ramach dokumentacji 3D) zabytkowych zasobów muzealnych w celu ich dokumentacji, udostępniania oraz zachowania dla przyszłych pokoleń.

O Muzuem

Zespół pałacowo-ogrodowy w Wilanowie wraz z parkiem wilanowskim i parkiem Morysin, jest od 8 września 1994 r. zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej uznany jest za Pomnik Historii, jako element „Warszawy – historycznego zespołu miasta z traktem królewskim i Wilanowem”, czyli historycznego układu urbanistycznego o wyjątkowej wartości historycznej i artystycznej. Pałac w Wilanowie jest jedyną zachowaną w Polsce letnią, barokową rezydencją królewską.

W 2006 r. Muzeum Pałacu w Wilanowie, jako pierwsza i wówczas jedyna tego typu instytucja w Polsce, stała się członkiem ekskluzywnego stowarzyszenia Europejskich Rezydencji Królewskich w Europie (The Association of European Royal Residences – ARRE).

Całe wilanowskie założenie pałacowo-ogrodowe oraz pałac królewski wraz z łazienką Lubomierskiej zwaną Marconiówką zostało ze względu na unikalną wartość zabytkową i historyczną wpisane również jako dobro kultury narodowej do rejestru zabytków.

Muzeum Wilanowskie jest także pierwszym powstałym w Polsce profesjonalnym muzeum sztuki, otwartym dla publiczności przez ówczesnego właściciela rezydencji – Stanisława Kostkę Potockiego w roku 1805. Wartym podkreślenia jest fakt, iż jest to jednocześnie drugie pod względem chronologicznym po puławskiej Świątyni Sybilli, powstałe w Polsce muzeum. Stanowi ono świadectwo realizacji oświeceniowego programu edukacji powszechnej w zakresie historii Polski i światowej historii sztuki. Utrzymywane i kształtowane przez Potockich, ich spadkobierców i kontynuatorów, było i jest szkołą patriotyzmu i postaw obywatelskich. Powstało jako przedsięwzięcie prywatne pro publico bono w okresie, kiedy po rozbiorach Polski nie było już warunków dla utworzenia i działalności publicznego muzeum narodowego.

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie jest jedną z najważniejszych i najchętniej odwiedzanych instytucji kultury w naszym kraju. Jest również poprzez osobę swojego twórcy i założyciela – króla Jana III Sobieskiego symbolem potęgi i znaczenia Rzeczypospolitej w Europie i na świecie.