Nazistowskie Niemcy - prekursor eutanazji

Codziennie docierają do nas informacje z zachodniej Europy, że eutanazja staje się tam coraz bardziej popularna i promowana w medycznych środowiskach. Zwolennicy eutanazji nie chcą pamiętać, że są naśladowcami ludobójców i zbrodniarzy - nazistowskich Niemiec.

W latach 1939-1944 naziści realizowali program Aktion T4 (Akcja T4), którego celem była fizyczna eliminacja ludzi niedorozwiniętych psychicznie i fizycznie, przewlekle chorych oraz niepoczytalnych.

Program ten nazwano kryptonimem T 4, od adresu placówki kierującej akcją zagłady, mieszczącej się w Berlinie przy Triergartenstrasse 4.

Decyzja o zagładzie chorych wynikała wprost z rasistowskiej doktryny narodowego socjalizmu - osoby nie pasujące do promowanego w ramach tej ideologii modelu aryjskiego nadczłowieka nie miały prawa do istnienia.

Początkowo osoby upośledzone lub kalekie podlegały w III Rzeszy przymusowej sterylizacji. Na mocy różnych aktów prawnych wysterylizowano przymusowo ok. 400 tys. obywateli III Rzeszy.

We wrześniu 1939 r. w Sopocie odbyła się narada z udziałem Hitlera, na której przedstawił on plany dotyczące likwidacji na terenie Niemiec osób umysłowo chorych, wychodząc z założenia, że wpłynie to na utrzymanie "czystości niemieckiej krwi".

W toku narady podjęto założenia dotyczące wprowadzenia akcji bezbolesnego zabijania chorych psychicznie i niedorozwiniętych dzieci, które w październiku tego samego roku przyjęły formę dyrektywy.

Biuro akcji zorganizowano w Berlinie przy ul. Tiergartenstraße 4, kierownikiem programu został wyznaczony 37-letni prof. psychiatrii Werner Heyde a od 1941 r. prof. Paul Nitsche.

Najpierw zabijano poprzez wstrzyknięcie śmiertelnej dawki barbituranów lub morfiny. Jednak ze względu na ich zbyt małą efektywność rozpoczęto eksperymenty z użyciem trujących gazów.

Miejscami, w których po raz pierwszy wybudowano prymitywne komory gazowe, były szpitale psychiatryczne na okupowanych terenach polskich: w Owińskach k. Poznania, Świeciu, Kocborowie oraz w Forcie VII w Poznaniu.

Na początku 1940 r. ustalono listę 6 "oficjalnych" ośrodków zagłady osób niepełnosprawnych, poza nimi działały "nieoficjalne" ośrodki zagłady, głównie na terenie Kraju Warty. Jednym z nich był Szpital dla Psychicznie i Nerwowo Chorych w Kochanówce pod Łodzią, jeden z największych i najstarszych szpitali psychiatrycznych w Polsce.

Od lutego1940 r. władze niemieckiego Urzędu Zdrowia pod groźbą surowych kar zabroniły wypisywania chorych ze szpitala, jednocześnie nadal przyjmowano nowych pacjentów. Wojskowa komisja kierowana przez lekarza SS Herberta Grohmanna wydała rozporządzenie o tzw. „ewakuacji” chorych innej niż narodowości niemieckiej, w praktyce dotyczyło to Polaków i Żydów.

Pierwsza „ewakuacja” odbyła się w dniach 13–15 marca 1940 r. Przeprowadziły ją specjalne ekipy SS, wywożąc chorych samochodami ciężarowymi na miejsce zbrodni, którym stały się pobliskie lasy. Chorych uśmiercano spalinami jednego z samochodów, który pełnił funkcję ruchomej komory gazowej. W ciągu trzech dni zgładzono około 500 osób. Miesiąc później miała miejsce kolejna „ewakuacja”, podczas której wywieziono resztę chorych.

W lecie 1941 r. nastąpiła trzecia likwidacja chorych pochodzenia polskiego - 150 ówcześnie hospitalizowanych i około 100 byłych pacjentów, którym nakazano powrót do szpitala, zostało zamordowanych. W sumie uśmiercono 692 osoby.

Szacuje się, że tylko na terenie Kraju Warty w okresie od listopada 1939 r. do 1945 r. władze okupacyjne w ramach realizacji „programu eutanazji” osób chorych psychicznie uśmierciły ogółem ok. 6000 pacjentów.

Dziś mija 72. rocznica pierwszego zorganizowanego mordu osób chorych psychicznie pod auspicjami państwa.

Paweł Zbrojewicz
Na zdjęciu: Plakat wydany w 1938 przez Biuro Polityki Rasowej NSDAP z napisem "60 ,000 marek kosztuje utrzymanie osoby chorej psychicznie podczas całego jej życia. Towarzyszu! To są także Twoje pieniądze....", fot. Wikimedia Commons