Wspólna walka i wspólny grób

Połączyła ich wspólna walka o niepodległą Polskę, ale także zdrajca, których wydał ich UB. Józef Mika i Franciszek Mróz, żołnierze NSZ, AK i WiN-u, oddali swe życie za ojczyznę w 1951 r. Agent bezpieki Mariusz Strużyński zmarł w 2004 r., dożywając w spokoju wieku 82 lat... Józef Mika urodził się 6 stycznia 1927 r. w Gruszowie w powiecie myślenickim. Ukończył cztery klasy szkoły powszechnej i dwie klasy szkoły rolniczej. Pod koniec okupacji, jako nastolatek, wstąpił do oddziału młodzików Armii Krajowej. Po wojnie wszedł w skład sformowanego w połowie 1945 r. oddziału Narodowych Sił Zbrojnych pod dowództwem kpt. Jana Dubaniowskiego ps. „Salwa”, działającego na granicy powiatów myślenickiego i bocheńskiego. Początkowo był dowódcą plutonu egzekucyjnego, następnie objął dowództwo nad jednym z pododdziałów i został formalnym zastępcą „Salwy”. Działał pod pseudonimami „Wrzos” i „Leszek”. Po amnestii 1947 r. ujawnił się, ale już jesienią tego roku powrócił do konspiracji. Stanął na czele nowo formowanego oddziału, kontynuując działalność zabitego we wrześniu 1947 r. „Salwy”. W jego skład wszedł również chor. Franciszek Mróz. Od tego momentu aż do tragicznego finału losy obu żołnierzy stały się nierozerwalne. Franciszek Mróz przyszedł na świat 10 grudnia 1910 r. w miejscowości Skrzynka, również w pow. Myślenice. Wraz z matką prowadził tu niewielkie gospodarstwo rolne. W latach 1932-1933 odbył służbę wojskową w 26. Pułku Piechoty we Lwowie. Po powrocie w rodzinne strony dał się poznać jako lokalny działacz społeczny i kulturalny. W rodzinnej Skrzynce zorganizował chór i amatorski teatr, jako pierwszy w okolicy założył winnicę, sprowadzając z zagranicy mrozoodporne sadzonki. Podczas kampanii wrześniowej walczył w stopniu plutonowego, po jej klęsce rozpoczął działalność konspiracyjną, gromadząc broń i amunicję. W 1943 r. utworzył jeden z pierwszych oddziałów dywersyjnych na ziemi myślenickiej, wchodzący w skład AK. Organizował również pomoc dla rodzin żydowskich oraz uciekinierów z niemieckiej niewoli. Za swą działalność podziemną został awansowany do stopnia chorążego oraz odznaczony Krzyżem Walecznych. Z walki o niepodległą ojczyznę nie zrezygnował również pod okupacja sowiecką. W lecie 1946 r. zorganizował lokalny oddział Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, podporządkowany Józefowi Kurasiowi ps. „Ogień”. Na skutek aresztowań pod koniec 1946 r. i ujawnień w ramach amnestii 1947 r., oddział przestał istnieć. W październiku 1947 r. chor. Mróz skontaktował się z por. Miką i wspólnie stworzyli oddział partyzancki, który przez 3 lata dokonywał ataków na placówki UB, likwidował ubeckich agentów oraz członków PPR. Wprowadzenie do oddziału agenta podającego się za przedstawiciela Rządu RP na uchodźstwie pozwoliło UB przeprowadzić w październiku 1950 r. operację, w wyniku której por. Mika i chor. Mróz zostali aresztowani. Sądzeni przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie, 12 maja 1951 r. zostali obaj skazani na karę śmierci. Stracono ich 25 czerwca 1951 r. w Więzieniu Montelupich w Krakowie. Spoczęli we wspólnym grobie na Cmentarzu Rakowickim. Agentem UB wprowadzonym do oddziału był Marian Strużyński vel Reniak, który zmarł w 2004 r. w Warszawie, dożywając sędziwego wieku 82 lat. opr. Paweł Brojek Źródło: Filip Musiał „Skazani na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie 1946-1955” Na zdjęciu: Józef Mika i Franciszek Mróz, fot. podziemiezbrojne.blox.pl