Ukraińskie zbrodnie w Bieszczadach. Mord w Baligrodzie

W niedzielę, 6 sierpnia 1944 r., oddział UPA dowodzony przez Wołodymyra Szczygielskiego ps. „Burłaka” dokonał mordu na polskich mieszkańcach miejscowości Baligród na Podkarpaciu. Banderowcy rozstrzelali 42 mężczyzn, najstarszy z nich miał 80 lat.

Przed wojną w Baligrodzie żyło blisko 2 tys. mieszkańców, głównie Żydów, Polaków i Ukraińców. We wrześniu 1939 r. Baligród został zajęty bez walki przez oddziały niemieckie i słowackie. W czasie okupacji istniał tu ruch konspiracyjny w postaci placówki AK Baligród nr VII.

W lecie 1944 r. kierownictwo Organizacji Nacjonalistów Ukraińskich podjęło decyzję o utworzeniu oddziałów UPA na tych terenach. W wydawanych odezwach OUN nakazywała Polakom opuszczenie „terenów ukraińskich” pod groźbą śmierci.

Do pierwszej zbrodni doszło w połowie lipca 1944 r., gdy banderowcy uprowadzili 11 Polaków, mieszkańców pobliskiej Średniej Wsi, których powieszono w pobliżu Baligrodu. Na początku sierpnia został uprowadzony i zamordowany przez UPA jeden z mieszkańców wsi.

Do największej zbrodni doszło w niedzielę 6 sierpnia 1944 r., kiedy do wsi wkroczył oddział Wołodymyra Szczygielskiego „Burłaki”, byłego komendanta posterunku policji ukraińskiej współpracującej z Niemcami. Tego dnia upowcy otoczyli mieszkańców zgromadzonych w kościele, a następnie, korzystając ze sporządzonej wcześniej listy, zatrzymali kilkadziesiąt osób. W tym samym czasie podzieleni na małe grupy napastnicy zabrali z domów wybranych mężczyzn, kilku zabito w domach.

Zebraną grupę Ukraińcy poprowadzili na miejsce egzekucji i rozstrzelali. Zamordowano 42 mężczyzn, najstarszy z nich miał 80 lat. Była to największa masakra polskiej ludności cywilnej w Bieszczadach.

Do kolejnego ataku UPA ba Baligród doszło rok później, 1 sierpnia 1945 r., kiedy banderowcy napadli na posterunek MO. Atak został odparty, ale wycofujący się bandyci spalili część zabudowań.

W 1984 r., w pobliżu cerkwi pw. św. Onufrego w Baligrodzie, postawiono obelisk upamiętniający ofiary mordu.

opr. Paweł Brojek
źródło: Stanisław Żurek, "UPA w Bieszczadach", Wrocław 2007
na zdjęciu: pomnik w Baligrodzie poświęcony Polakom zamordowanym przez UPA , fot. Mareksilarski / creative commons


© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.