Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który uwzględnił skargę Rzecznika Praw Dziecka i uchylił decyzję o odmowie przyznania świadczenia 500+ cudzoziemce, której nadano status uchodźcy.
– To prawdopodobnie pierwsze orzeczenie, które dotyczy prawa uchodźców do uzyskania świadczenia 500+. Mamy nadzieję, że da ono początek linii orzeczniczej, która zagwarantuje realizację zasady równego traktowania wszystkich dzieci w zakresie dostępu do tego świadczenia – komentuje Marek Michalak.
W kwietniu 2016 r. Pani G., uchodźczyni z Azji Środkowej, złożyła wniosek o przyznanie jej świadczenia 500+ na czworo małoletnich dzieci. Prezydent m.st. Warszawy odmówił udzielenia cudzoziemce tej formy wsparcia, powołując się na fakt, że na karcie pobytu Pani G. nie zamieszczono adnotacji „dostęp do rynku pracy”, co jest warunkiem przyznania ww. świadczenia. Zainteresowana złożyła od tej decyzji odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie, zwróciła się także z prośbą o interwencję do Rzecznika Praw Dziecka.
Po analizie sprawy, Rzecznik zgłosił swój udział w postępowaniu przed SKO, wnosząc o uchylenie decyzji Prezydenta m.st. Warszawy i przyznanie zainteresowanej świadczenia 500+. Jako uzasadnienie takiego stanowiska Rzecznik powołał przepisy Konstytucji, Konwencji o prawach dziecka oraz Konwencji genewskiej dot. statusu uchodźców, które nakazują zapewnienie uchodźcom dostępu do wszystkich form wsparcia publicznego na zasadach dotyczących obywateli polskich. Rzecznik podkreślił także, że kryterium decydującym o przyznaniu/nieprzyznaniu świadczenia 500+ nie może być posiadanie / nieposiadanie stosownej adnotacji na karcie pobytu, ale faktyczny dostęp cudzoziemki do polskiego rynku pracy. Pani G., jako osoba, której nadano status uchodźcy, może zaś wykonywać pracę w naszym kraju na takich samych warunkach, jak obywatele polscy. Niestety, SKO w Warszawie nie przychyliło się do tego stanowiska i utrzymało w mocy niekorzystną dla Pani G. decyzję Prezydenta m.st. Warszawy.
W związku z tym, w lipcu 2016 r. Rzecznik Praw Dziecka wniósł na to rozstrzygnięcie skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ponownie wskazując, że interpretacja przepisów dokonana przez organy administracji narusza konstytucyjną zasadę równego traktowania (art. 32), nakaz zapewnienia wsparcia rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji społecznej (art. 71 ust. 1) oraz odpowiednie przepisy Konwencji o prawach dziecka i Konwencji genewskiej.
7 października 2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi Rzecznika Praw Dziecka, uchylił zarówno decyzję SKO w Warszawie, jak i wcześniejszą decyzję Prezydenta m.st. Warszawy.
W ustnych motywach wyroku, Sąd w pełni podzielił stanowisko Rzecznika, wskazując na art. 3 Konwencji o prawach dziecka, który stanowi, że we wszystkich działaniach dotyczących dzieci, sprawą nadrzędną powinno być najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka. Przenosząc tę zasadę na sprawę Pani G., Sąd wskazał, że w sytuacji, gdy przepisy ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci są nieprecyzyjne, jeśli chodzi o określenie, którzy cudzoziemcy są uprawnieni do świadczenia 500+, należy przy ich stosowaniu posiłkować się wykładnią „w zgodzie z Konstytucją”. Oznacza to, że organy powinny ustalić, czy przepisy Konstytucji, prawo międzynarodowe nie nakazuje zapewnienia szczególnego traktowania w zakresie dostępu do wszystkich form wsparcia (tym samym – również do świadczenia 500+) niektórym grupom cudzoziemców, np. uchodźcom.
Po uprawomocnieniu się tego wyroku, Prezydent m.st. Warszawy będzie zobowiązany do przyznania Pani G. świadczenia 500+ na jej małoletnie dzieci.
Warto także podkreślić, że Rzecznik wskazywał na problem nieprecyzyjnych przepisów ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci w wystąpieniu generalnym do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 sierpnia 2016 r., sugerując ich zmianę. W odpowiedzi z dnia 6 września 2016 r. Minister Elżbieta Rafalska poinformowała, że wprowadzenie zmian postulowanych przez Rzecznika zostanie rozważone w ramach monitoringu funkcjonowania tej ustawy, który ma się odbyć po upływie roku od dnia wejście w życie. Jednocześnie szefowa resortu potwierdziła, że – w ocenie jej resortu – do świadczenia 500+ są uprawnieni wszyscy cudzoziemcy, którzy mają dostęp do polskiego rynku pracy, w tym ci, którzy uzyskali status uchodźcy, ochronę uzupełniającą oraz zgodę na pobyt ze względów humanitarnych.
Źródło: Biuro Rzecznika Praw Dziecka