Tadeusz Gajda ps. „Tarzan” - żołnierz z oddziału „Ojca Jana”

14 października 1946 r. w ubeckim więzieniu przy Montelupich w Krakowie stracony został kpt. Tadeusz Gajda ps. „Tarzan” - dowódca oddziałów partyzanckich Narodowej Organizacji Wojskowej na Lubelszczyźnie. W chwili wykonania wyroku miał zaledwie 22 lata. Tadeusz Gajda przyszedł na świat 15 lutego 1924 r. w Charzewicach na Podkarpaciu, dzisiejszej dzielnicy Stalowej Woli. W czasie gdy rozpoczęła się niemiecka okupacja, mieszkał wraz z rodziną w Nisku. W 1941 r. jako 17-latek wstąpił do Narodowej Organizacji Wojskowej. Po dekonspiracji, w październiku 1943 r. przeszedł do oddziału Franciszka Przysiężniaka ps. „Ojciec Jan”, operującego w Lasach Janowskich na Lubelszczyźnie. W czerwcu 1944 r. wziął wraz z nim udział w jednej z największych bitew z Niemcami na Porytowym Wzgórzu, zakończonej zwycięstwem partyzantów. Od września 1944 r. poszukiwany przez NKWD i UB, wstąpił do 25. pp LWP w Rzeszowie. W lutym 1945 r. zagrożony aresztowaniem zdezerterował. Powrócił w rodzinne strony, gdzie znów znalazł się w podziemiu, tym razem antykomunistycznym. W kwietniu 1945 r. objął dowództwo nad Narodową Organizacją Wojskową w Tarnobrzegu. Jego oddział rozbrajał posterunki milicyjne oraz przeprowadzał liczne akcje przeciw UB, NKWD oraz bezpieczniackim konfidentom. W maju 1945 r. wziął udział w bitwie pod Kuryłówką, w której zginęło kilkudziesięciu enkawudzistów. W lutym 1946 r. został dowódcą tarnowskiego oddziału Pogotowia Akcji Specjalnej przy Narodowym Zjednoczeniu Wojskowym. Po rozpracowaniu przez bezpiekę podziemia niepodległościowego w Tarnowie, na początku sierpnia 1946 r. został aresztowany. Był przetrzymywany i przesłuchiwany w więzieniach PUBP w Tarnowie a później w Krakowie. 27 września tamtejszy Wojskowy Sąd Rejonowy skazał kpt. Tadeusza Gajdę na karę śmierci. Wyrok przez rozstrzelanie wykonano 14 października 1946 r. w więzieniu na Montelupich. W 1991 r. Sąd Wojewódzki w Tarnowie unieważnił wyrok z 1946 r., uzasadniając go „działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego”. Źródło i fot.: IPN