2 sierpnia 1914 r., za zgodą władz austriackich, Józef Piłsudski rozpoczął mobilizację organizacji strzeleckich z Galicji. Utworzona dzień później w Krakowie Pierwsza Kompania Kadrowa stała się zalążkiem Legionów Polskich, które przyczyniły się do odzyskania niepodległości w 1918 r.

28 lipca 1914 r. wybuchła wojna austriacko-serbska, dająca początek wyczekiwanej przez Polaków wojnie między zaborcami. 2 sierpnia Józef Piłsudski otrzymał od wojskowych władz austriackich zgodę na mobilizację oddziałów strzeleckich.

Dzień później została powołana Pierwsza Kompania Kadrowa, sformowana ze słuchaczy galicyjskich szkół oficerskich: Związku Strzeleckiego „Strzelec” i Polskich Drużyn Strzeleckich.

W kolejnych dniach kontynuowano organizację i szkolenie oddziału. W jego skład wchodziły cztery plutony, każdy złożony z czterech dziesięcioosobowych sekcji. Według różnych źródeł stan kompanii wynosił 145–168 żołnierzy. Na jej czele stał wyznaczony przez Piłsudskiego por. Tadeusz Kasprzycki.

W nocy z 5 na 6 sierpnia kompania, skierowana na teren Królestwa Polskiego, wyruszyła z krakowskich Oleandrów, obalając w okolicach Michałowic rosyjskie słupy graniczne. 12 sierpnia, już jako Batalion Kadrowy, wkroczyła do Kielc. Po bezskutecznej próbie przebicia się do Warszawy i wywołania tam antyrosyjskiego powstania oddział powrócił do Krakowa.

16 sierpnia władze austriackie podjęły decyzję o utworzeniu Legionów Polskich - ochotniczych formacji, walczących u boku armii austro-węgierskiej. Powołano też Naczelny Komitet Narodowy, stanowiący nad nimi zwierzchnictwo polityczne.

Batalion Kadrowy, przemianowany na III Batalion Strzelców, wszedł w skład 1. pułku piechoty, który w grudniu 1914 r. rozrósł się do I Brygady Legionów Polskich.

W 1924 r., dla uczczenia rocznicy wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej, z inicjatywy byłych legionistów zaczęto organizować marsze upamiętniające tę datę. Brały w nich udział oddziały paramilitarne, młodzież szkolna, harcerze i wojsko. Marsze odbywały się nieprzerwanie aż do 1939 r. i były największym tego typu przedsięwzięciem w Polsce.

Od 1981 r. do tradycji tej zaczęły nawiązywać środowiska niepodległościowe ziemi krakowskiej i kieleckiej, organizując demonstracje patriotyczne, zwalczane przez władze komunistyczne.

Po 1989 r. marsz powrócił do formuły przedwojennej. Jego uczestnicy, pokonując w dniach 6-12 sierpnia trasę z Krakowa do Kielc, biorą udział w spotkaniach z uczestnikami walk o niepodległość, zawodach z marszu na orientację, zawodach strzeleckich, konkursach edukacyjnych i zajęciach kulturalno-oświatowych.

Paweł Brojek
Źródło: kadrowka.pl
Na zdjęciu: Ostatnia defilada Pierwszej Kadrowej na Błoniach krakowskich 6 sierpnia 1939 r., fot. Stefan Arski, My Pierwsza Brygada / Wikimedia Commons


© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.