W Polsce działają służby wywiadowcze wielu krajów. Jednymi z najbardziej aktywnych w dziele szkodzenia interesom Polski są służby rosyjskie. I cywilna FSB kontująca tradycje KGB i wojskowa GRU, choć zmienia się technika, działają na tych samych podstawowych zasadach jak w czasach ZSRR, warto je poznać by nie stać się narzędziem w ręku wrogich Polsce sił. Pomoże w tym polskiemu czytelnikowi wydana nakładem wydawnictwa Rebis najnowsza książka Wiktora Suworowa „Szpieg, czyli podstawy szpiegowskiego fachu”.
W relacjach z agentura bardzo ważną kwestią była łączność. Szpieg musiał przybywać na spotkanie z agentem wcześniej niż agent, by sprawdzić czy agent nie znajduje się pod obserwancją. Miejsce spotkań proponował szpieg - a nie agent. Równolegle z planowanym spotkaniem ustalano zapasowy termin w razie gdyby pierwotne spotkanie do doszło do skutku. Agent uczony był tworzenia zaszyfrowanej informacji o planowanym spotkaniu. Ustalana była procedura spotkań alarmowych. Wywiad miał też opracowane procedury spotkań natychmiastowych (minięcia agenta z przełożonym i przekazania materiałów), spotkań kontrolnych (służących kontroli zachowania agenta), tajnych spotkań (obcych sobie - agenta i szpiega). Agent miał obowiązek zjawiać się na wyznaczone spotkania, do chwili pojawienia się starego lub nowego prowadzącego.
By mieć zaplecze do działalności szpiegowskiej wywiad finansował emerytowanym agentom sowieckim na zachodzie zakup lokali w krajach neutralnych bez zbytniego reżimu kontrwywiadowczego. Zakupione hotele miały pokoje przeznaczone na lokale konspiracyjne, mieszkania w kurortach nad morzem (używane przez agentów w wakacje, i będące do dyspozycji szpiegów przez cały rok – w mieszkaniach tych na szpiegów zawsze czekał zapas ubrań, pieniędzy i jedzenia). Podobnie za lokale konspiracyjne służyły kampery na parkingach, łodzie mieszkalne.
Służba preferowała kontakty bezosobowe (np. łączność radiową) niż kontakty osobowe. Komunikaty wysyłane były w określonym czasie w zakresie nadawania normalnych radiostacji, by kontrwywiad nie miał jak sprawdzić do kogo i przez kogo wysłana była wiadomość. Realnie kontrwywiad nie znając czasu nadania komunikatu nie miał możliwości nawet jego wysłuchania. Agent z ogólnodostępnej elektroniki budował aparat nadawczy, by jego komunikaty odbierała obsługa statku, pociągu, czy ambasady. Łączność niewątpliwie ułatwiły satelity i internet.
Zostanie szpiegiem sowieckim umożliwiało szpiegom i jego rodzinie zamieszkanie w Moskwie. Szpiedzy sowieccy zarabiali dużo więcej niż reszta społeczeństwa. Stać ich było na mieszkania, dacze i samochody. Szpiedzy pracujący zagranica dostawali wynagrodzenie w walucie, za którą mogli w ZSRR kupować zachodnie (czyli lepszej jakości) towary w specjalnych dewizowych sklepach.
GRU pracowało na rzecz sowieckiego przemysłu zbrojeniowego. Armia Czerwona, konkurująca o pozycje z KPZR i KGB, nie kupowała broni w fabrykach tylko ją zamawiała. Sowiecka nauka cały swój wysiłek wkładała w prace dla Armii Czerwonej, a nie - dla mieszkańców ZSRR. To jakie materiały były w zainteresowaniu szpiegów GRU wynikało z zamówień radzieckiego przemysłu zbrojeniowego. Co roku powstawała aktualna książka zamówień. Wywiady wojskowe państw satelickich pracowały dla GRU, ich kadry były szkolone w ZSRR.
Szpieg czy agent by sprawnie wykonywać swoje zadania musi być zawsze pogodny oraz uśmiechnięty, życzliwy i nawiązywać sympatyczny kontakt ze wszystkimi ludźmi, Szpieg musi zwracać uwagę na mowę ciała innych ludzi, nie marnować czasu, być punktualnym, dysponować duża ilością czasu. Szpiedzy wmawiają agentom, że działają we własnym imieniu, i nigdy nie informują, że muszą konsultować swoje decyzje.
Szpieg nie wdaje się w spory, bo to nic nie daje tylko powoduje marnotrawienie czasu. Szpieg ma mówić z uśmiechem, skracać dystans z rozmówcą i tworzyć przyjacielską atmosferę. Szpieg nigdy nie notuje w czasie rozmowy z innymi, ma zapamiętać treść rozmowy. Szpieg na niewygodne pytania odpowiada z uśmiechem i nie na temat. W rozmowach szpiedzy nie przerywają i dają się źródłom wygadać. W rozmowach szpiedzy interesują się poglądami swojego rozmówcy.
W swej pracy Wiktor Suworow bardzo dokładnie opisał historię, strukturę, podział zadań, wywiadu wojskowego Armii Czerwonej, oraz rolę kobiet w sowieckim wywiadzie wojskowym w czasie pokoju i wojny. W najnowszej pracy Wiktora Suworowa czytelnicy znajdą opisy operacji przeprowadzonych przez GRU na zachodzie, opisy szkoleń w ZSRR, strukturę i zadania poszczególnych szpiegów, rezydentur (placówek szpiegowskich w innych krajach) oraz personelu technicznego w czasie ich misji za granicą.
Przed wyjazdem, w czasie szkolenia kandydaci na szpiegów musieli udowodnić swoją uczciwość, w tym celu szkoleniowcy poddawali ich pokusom. W czasie pobytu za granicą szpiedzy mieli zakazane podejmowanie dodatkowych prac czy uprawianie hazardu (by nie mogli poprzez rzekome dochody z pracy czy wygranej ukryć dochodów ze zdrady i współpracy z Zachodem). By szpiedzy nie ulegali pokusom, GRU zapewniało im bardzo dobre pensje i mieszkania.