6 stycznia - święto Trzech Króli czyli Objawienie Pańskie

Dziś obchodzimy popularnie zwane święto Trzech Króli czyli Objawienie Pańskie. W tym roku już po raz drugi jest to dzień wolny od pracy. Święto Trzech Króli, czyli Epifania upamiętnia objawienie się Boga człowiekowi.

Historia ta została opisana w Ewangelii Mateusza (Mt 2,1-12). Ewangelista opisuje w niej pokłon jaki Jezusowi oddali Mędrcy ze Wschodu: Kacper, Melchior i Baltazar.

Ewangeliczna historia Mędrców (astrologów, magów) mówi o cudzoziemcach jacy przybyli by złożyć pokłon i dary narodzonemu królowi żydowskiemu. Ich liczba nie jest nam znana, ponieważ w przekazach biblijnych mówi się jedynie o trzech darach i to na tej podstawie wysnuwa się potocznie przyjętą liczbę trzech mędrców.

Pokłońcie się Nienarodzonym - apel do polityków Fundacji S.O.S. Obrony Poczętego Życia >>
 
Królowie wiedzeni gwiazdą, wyruszyli w drogę do Betlejem, które wyznaczyli jako miejsce narodzin na podstawie proroctwa w Księdze Micheasza (Mi 5, 1).
Po drodze wstąpili na dwór Heroda. Ten, usłyszawszy nowinę, w narodzonym upatrywał rywala. Mędrcy, jak dowiadujemy się z ewangelii weszli do domu, w którym przebywali Maria i Józef z Jezusem, ofiarowali mu mirrę, złoto i kadzidło.
 
Kadzidło i mirra była wówczas w cenie złota. Była to aromatyczna żywica z rzadkich drzew. Palili ją w swoich pałacach jedynie najzamożniejsi ludzie. Otrzymawszy podczas snu wskazówkę, aby nie wracali do Heroda, Królowie wyruszyli z powrotem do swych krajów inną drogą.

Na przełomie XV i XVI wieku wykształcił się zwyczaj święcenia tego dnia złota i kadzidła. Poświęconym kadzidłem, była nim żywica z jałowca, okadzano domy i obejście. Obrzęd ten wykonywano z wiarą ufając, że zabezpieczy go i jego mieszkańców przed chorobami i nieszczęściami. W tym samym celu poświęconym złotem dotykano całej szyi.

Orszak Trzech Króli - program obchodów w Twoim mieście! >>
 
Zwyczaj święcenia kredy upowszechnił się dopiero w XVIII wieku. Poświęconą kredą pisano następnie na drzwiach domów pisano litery: K+M+B oraz datę bieżącego roku. Zwyczaj ten przetrwał do dzisiaj. Bardzo często napisane na drzwiach litery odczytujemy jako inicjały Trzech Króli. Interpretacja łacińskiej inskrypcji brzmi CMB Christus Mansionem Benedicat (Niech Chrystus błogosławi temu domowi). Z kolei święty Augustyn tłumaczy je jako Christus Multorum Benefactor (Chrystus dobroczyńcą wielu). błędne odczytywanie tych liter jako imion Mędrców ma swój początek w legendzie o "trzech królach" jaka pojawiła się w średniowieczu.
 
Z tym dniem wiążą się także zwyczaje kulinarne. Po uroczystym obiedzie podawano ciasto z migdałem. Ten, kto go odnalazł w swoim kawałku, zostawał "królem migdałowym". Znany był też zwyczaj chodzenia dzieci z gwiazdą, które pukając do domów, otrzymywały rogale, zwane "szczodrakami". Śpiewano przy tym kolędy o Trzech Królach. Przy kościołach stały stragany, sprzedawano kadzidło i kredę.

Objawienie Pańskie obchodzone jest także w kościele prawosławnym. 6 stycznia wg prawosławnej liturgii posługującej się kalendarzem juliańskim, który to dzień wypada 19 stycznia w kalendarzu gregoriańskim.

W Polsce w tym roku po raz drugi 6 stycznia do dzień wolny od pracy. W tym dniu nie pracuje się również w trzech landach niemieckich (w Badenii-Wirtembergii, Bawarii i Saksonii-Anhalt), Austrii,Chorwacji, Grecji, Hiszpanii, Słowacji, Szwajcarii, Włoszech, Szwecji i Finlandii.

Agata Bruchwald
fot. Wikimedia Commons