Bojówkarze z Hitlerjugend wyrzucili jego ciało z grobu

Bonifacy Bałdyk był uczestnikiem powstań śląskich, działaczem plebiscytowym i pierwszym burmistrzem Żor. Ze względu na jego zasługi i działalność na rzecz polskości Śląska, tuż przed wybuchem wojny Niemcy wpisali go na listę proskrypcyjną jako jednego z tysięcy Polaków przeznaczonych do likwidacji.

Urodził się 25 maja 1879 we wsi Kobierno w Wielkopolsce. Jako uczeń gimnazjum w Krotoszynie działał w Organizacji Młodzieży Narodowej. W Poznaniu otrzymał dyplom pomocnika aptekarskiego, następnie podjął studia farmaceutyczne w Berlinie, ale został relegowany za działalność polityczną.

W 1913 r. przybył do Żor na Górnym Śląsku, gdzie podjął pracę jako aptekarz, a następnie jako właściciel apteki. Od samego początku pobytu w Żorach zaangażował się w działalność narodową, społeczną i kulturalną, m.in. jako kierownik miejscowego chóru.

W grudniu 1918 r. uczestniczył w obradach polskiego Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu jako przedstawiciel Polaków z powiatu rybnickiego. Gdy na początku roku 1919 r. Niemcy w Żorach zorganizowali wiec, przedstawiając w sposób zafałszowany sprawę polską, wystąpił w jej obronie. Trafił za to na pół roku do więzienia w Brzegu.

W czasie plebiscytu w sprawie przyłączenia Śląska do Polski współpracował z Polskim Komitetem Plebiscytowym w Rybniku oraz kierował akcją plebiscytową w Żorach. Podczas III powstania śląskiego organizował zaopatrzenie w broń, żywność i środki opatrunkowe.

W latach 1922-1925 jako burmistrz był przewodniczącym komisarycznej Rady Miejskiej w Żorach. W 1926 r. wszedł w skład Rady Naczelnej Narodowego Związku Powstańców Śląskich i Byłych Żołnierzy. Pełnił też funkcję prezesa założonego w 1927 r. Banku Ludowego w Żorach. Dzięki jego staraniom wybudowano w mieście gimnazjum państwowe.

W 1928 r. został wybrany do Sejmu z listy Narodowo-Chrześcijańskiego Zjednoczenia Pracy. Należał do klubu poselskiego Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. W 1930 r. został wybrany posłem do III Sejmu Śląskiego.

Jako uczestnik powstań śląskich i działacz plebiscytowy znalazł się na liście proskrypcyjnej Sonderfahndungsbuch Polen, sporządzonej przez Niemców latem 1939 r., zawierającej spis „wrogów Rzeszy” przeznaczonych do aresztowania i likwidacji.

Po wybuchu II wojny światowej wyjechał z rodziną do Łańcuta, skąd wrócił w październiku 1939 r. Aresztowany i uwięziony w Katowicach, został uwolniony 8 listopada, ale już dwa dni później zatrzymano go ponownie, po czym skazano na 5 lat ciężkiego więzienia.

Osadzono go w więzieniu w Strzelcach Opolskich, gdzie zmarł 30 kwietnia 1940 r. Ciało wydano rodzinie, która pochowała go w rodzinnym grobowcu. Kilka dni po pogrzebie bojówkarze Hitlerjugend wyrzucili zwłoki z grobowca, zamieniając go na śmietnik.

W 1952 r. szczątki pierwszego burmistrza Żor ekshumowano i na powrót złożono w odbudowanym grobowcu.

Bonifacy Bałdyk był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi. Jego imieniem nosi jedna z ulic na Starym Mieście w Żorach.

opr. Paweł Brojek
Źródło: sejm.gov.pl

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.