Zastrzelony podczas ucieczki. Ppor. Józef Czuchra „Mnich”

Dowódca jednego z pierwszych oddziałów partyzanckich Armii Krajowej na Podkarpaciu. Żołnierz Narodowej Organizacji Wojskowej. Po wojnie intensywnie poszukiwało go NKWD i UB. Zginął zastrzelony podczas próby ucieczki z siedziby UB w Rzeszowie 31 marca 1945 r.

Józef Czuchra urodził się 4 marca 1911 r. w Białobrzegach na Podkarpaciu. W Krośnie ukończył szkołę powszechną, a następnie tkacką. W czasie nauki działał w harcerstwie.

Po odbyciu służby wojskowej w latach 1930-1931 rozpoczął pracę w krośnieńskiej fabryce wyrobów lnianych „Lnianka”. Należał do Związku Zawodowego „Praca Polska” działającego pod politycznym kierownictwem Stronnictwa Narodowego.

W styczniu 1941 r. wstąpił do Narodowej Organizacji Wojskowej, gdzie dowodził kilkunastoosobowym oddziałem dywersyjnym, następnie przeszedł do Tajnej Organizacji Wojskowej.

W lutym 1943 r., po scaleniu TOW z Armią Krajową, stanął na czele oddziału dyspozycyjnego Kedywu OP-15. W tym samym miesiącu aresztowany przez gestapo został poddany ciężkiemu śledztwu, ale zdołał zbiec. Po wyleczeniu powrócił do konspiracji.

W czerwcu 1943 r., po konflikcie z dowódcą rzeszowskiego Kedywu, przeszedł wraz ze swym oddziałem do Narodowej Organizacji Wojskowej. Po scaleniu NOW z AK, w listopadzie tego roku został dowódcą pierwszego w Inspektoracie Jasło oddziału partyzanckiego o kryptonimie OP-11. Na czele liczącego kilkadziesiąt żołnierzy zgrupowania przeprowadził szereg akcji zbrojnych przeciwko Niemcom. Za zasługi został awansowany do stopnia podporucznika.

W czasie akcji „Burza” jego oddział wchodził w skład zgrupowania partyzanckiego OP-23 dowodzonego przez kpt. Adama Winogrodzkiego. W wyniku nieporozumień z dowódcą w sierpniu 1944 r. opuścił zgrupowanie, a wkrótce potem - po wkroczeniu Armii Czerwonej na ziemie polskie - rozwiązał swój oddział.

Poszukiwany przez NKWD i UB ukrywał się na terenie powiatu sanockiego, w listopadzie 1944 r. wymknął się z zorganizowanej na siebie obławy. Powrócił do działalności konspiracyjnej i do wiosny 1945 r. przeprowadził kilka akcji zbrojnych.

31 marca 1945 r. został aresztowany przez UB w Rzeszowie. W trakcie przesłuchania, wykorzystując nieuwagę oficera śledczego, zabrał mu pistolet i zastrzelił go. Niestety, podczas próby ucieczki sam został śmiertelnie postrzelony przez jednego z wartowników.

Miejsce pochówku ppor. Czuchry pozostaje nieznane. Dziś mija 70. rocznica jego śmierci.

opr. Paweł Brojek
źródło: malopolskawiiwojnie.pl

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.