10 lat temu zmarł por. Jan Rzepa - ostatni powstaniec wielkopolski

W czasie I wojny światowej został powołany do armii pruskiej. Pod koniec 1918 r. przebywał w rodzinnych stronach, lecząc rany odniesione pod Verdun. Po wybuchu powstania wielkopolskiego natychmiast włączył się do walki z Niemcami. Za broń chwycił jeszcze podczas wojny z bolszewikami i podczas kampanii wrześniowej.

Jan Rzepa urodził się 14 czerwca 1899 r. w Ćmachowskich Hubach k. Wronek w Wielkopolsce, w rodzinie robotnika rolnego jako najmłodsze dziecko z siódemki rodzeństwa. W 1917 r. został powołany do armii niemieckiej i po wcieleniu do 12. pułku grenadierów skierowany na front zachodni do Francji. Walczył m.in. w bitwie pod Verdun, gdzie został ciężko ranny. Pod koniec 1918 r. przebywał na urlopie w rodzinnych Wronkach.

W powstaniu wielkopolskim uczestniczył od momentu jego wybuchu. 30 grudnia 1918 r. wraz z innymi powstańcami zajął więzienie we Wronkach, później uczestniczył w wypadach zbrojnych do sąsiednich miejscowości. Walczył na froncie zachodnim pod Zbąszyniem i przy zdobywaniu Wolsztyna. W marcu 1919 r. trafił do 3. kompanii karabinów maszynowych III batalionu 2. Pułku Strzelców Wielkopolskich, czyli późniejszego 56. pułku piechoty.

W jego szeregach od września 1919 r. brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Uczestniczył w zwrocie zaczepnym znad Wieprza, w ramach operacji nazywanej później „Cudem nad Wisłą”. Walczył nad Berezyną i w opanowaniu Baranowicz i Mińska, za co otrzymał krzyż litewsko-białoruski. Po demobilizacji w 1922 r. założył rodzinę i zamieszkał w Pożarowie, a od 1930 r. w Wartosławiu.

Zmobilizowany w 1939 r., trafił do jednostki saperów, z którą przebył cały szlak bojowy w składzie Armii „Poznań” gen. Tadeusza Kutrzeby. Po walkach w okolicach Kutna trafił do niewoli. Zwolniony w październiku 1939 r. z obozu jenieckiego Rosenblatt w Łodzi, wrócił do rodziny, ale niedługo potem został wywieziony do Austrii na przymusowe roboty.

Do domu powrócił w maju 1945 r., pokonując pieszo 800 kilometrów. Mieszkał i pracował w Poznaniu, a od 1959 r. we Wronkach. Był zatrudniony w przedsiębiorstwie gospodarki komunalnej, gdzie doczekał się emerytury.

W 2001 r. został awansowany przez prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego do stopnia porucznika i obdarowany pamiątkową szablą oficerską. Wielokrotnie brał udział w obchodach jubileuszowych związanych z powstaniem wielkopolskim.

Od kwietnia 2004 r. był ostatnim żyjącym uczestnikiem powstania wielkopolskiego. Zmarł 23 marca 2005 r., w wieku 105 lat. Spoczął na cmentarzu parafialnym we Wronkach.

Za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej por. Jan Rzepa został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Paweł Brojek

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.