Kontrwywiad II RP i Polskiego Państwa Podziemnego

W wydanej nakładem wydawnictwa Zysk pracy pt. „Sekretna wojna. Z dziejów kontrwywiadu II RP”, jednym z tematów jest walka służb międzywojennej Polski z ukraińskimi nacjonalistami. Celem nacjonalistów ukraińskich w II RP było stworzenie z części województw południowych i wschodnich międzywojennej Polski niepodległego państwa ukraińskiego.

W 1920 roku przedstawiciele armii Ukraińskiej Republiki Ludowej, Korpusu Strzelców Siczowych, Ukraińskiej Armii Halickiej i mniejszych organizacji powołały do życia Ukraińską Organizacje Wojskową. Jej celem było zwalczanie polskiego aparatu państwowego na Wołyniu i w Galicji. W 1929 roku działacze UOW weszli w skład Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów.

OUN uznawała Polaków za okupantów i prowadziła z nimi walkę. Ukraińscy nacjonaliści dokonywali ataków terrorystycznych na instytucje publiczne, takie jak administracja, poczty, czy banki. Szpiegowali na rzecz wywiadów państw wrogich Polsce - Niemiec, ZSRR, Litwy. Mordowali polskich polityków, ukraińskich polityków skłonnych do ugody z Polakami, policjantów i ich konfidentów, a nawet pro ukraińskich polskich działaczy społecznych. W pierwszych dniach II wojny światowej ukraińscy nacjonaliści wsparli sabotażem i dywersją niemiecką agresję na Polskę.

Z UOW i OUN walczył polski kontrwywiad wojskowy, kontrwywiad Korpusu Ochrony Pogranicza, służby Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Policji Państwowej. Bardzo dokładny opis struktur i działań polskich służb znajduje się w tekście Marcina Majewskiego „Kontrwywiad II RP wobec UOW i OUN” zamieszczonych na łamach pracy wydanej przez wydawnictwo Zysk.

Autorami tekstów zawartych w 542-stronicowej publikacji pod redakcją Zbigniewa Nawrockiego  są: prof. dr hab. Włodzimierz Suleja z IPN, prof. dr hab Andrzej Misiuk z UW, prof. dr hab Jerzy Gaul z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, dr Rafał Tulicki funkcjonariusz ABW, prof. dr hab Czesław Partacz i prof. dr hab Bogusław Polak z Politechniki Koszalińskiej, prof. dr hab Grzegorz Nowik z PAN, prof. dr hab Edward Długajczyk z Muzeum Śląskiego, dr gab Robert Majzer z Akademii Jana Długosza, dr hab. Wojciech Skóra z Akademii Pomorskiej, prof. dr hab. Henryk Ćwięk z Akademii Jana Długosza, prof. dr hab Tadeusz Dubicki z Akademii Jana Długosza, dr Artur Ochał major Straży Granicznej, dr Beata Mącior Majka funkcjonariusz ABW, prof. dr hab Andrzej Pepłoński z Akademii Pomorskiej, dr Andrzej Krzak z Uniwersytetu Szczecińskiego, dr Marcin Majewski z IPN, dr Michał Polak z Politechniki Koszalińskiej, prof. dr hab Aleksander Wożny z Uniwersytetu Wrocławskiego, dr Waldemar Grabowski z IPN, prof. dr hab Andrzej Krzysztof Kunert z Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, dr Andrzej Chmielarz z Wojskowego Centrum Edukacji Obywatelskiej, Kondrat Paduszek z Służby Kontrwywiadu Wojskowego, dr hab. Tomasz Balbus z IPN, dr Czesław Żak z Centralnego Archiwum Wojskowego, dr Rafał Leśkiewicz z IPN, Ryszard Oleszkowicz funkcjonariusz ABW.

Praca wydana przez Zysk jest publikacją po konferencji „Kontrwywiad II RP (1914) 1918 - 1945 (1948)”, jak miała miejsce w podwarszawskim Emowie, w Centralnym Ośrodku Szkolenia Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego

W pracy poruszono takie zagadnienia jak: rodowód służb specjalnych II RP, cywilny kontrwywiad II RP, kontrwywiad na ziemiach polskich podczas II wojny światowej, polski wywiad i kontrwywiad podczas walk o granice nowo odrodzonej Polski, wywiad i kontrwywiad powstańców wielkopolskich, wywiad bolszewicki w Polsce i walka z nim polskich służb, walka z szpiegostwem w województwie śląskim w międzywojennej Polsce, obowiązki kontrwywiadowcze ataszatów wojskowych, polski kontrwywiad w Gdańsku, walka polskich służb z wywiadem niemieckim przed dojściem do władzy nazistów, Samodzielny Referat Techniczny Oddziału II, kontrwywiad KOP, walka o kontrole nad służbami między wojskiem a władzami cywilnymi w II RP, funkcjonowanie polskiego kontrwywiadu w latach 30., afery w służbach, kontrwywiad wobec ukraińskich nacjonalistów, wsparcie społeczne dla służb na Wielkopolsce w latach przed II wś, sytuacja służb w przededniu II wś, kontrwywiad Polski Walczącej podczas II wś, funkcjonariusze II Oddziału w ZWZ, funkcjonowanie kontrwywiadu AK, polski kontrwywiad w Ameryce Północnej i Południowej w czasie II wś, polski kontrwywiad pod sowiecką okupacją, archiwalia polskich służb w archiwach wojskowych, IPN, i publikacjach.

Jan Bodakowski

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.